Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Opolu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 14 września 2012 r.

Sąd Rejonowy w Opolu V Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: SSR Daria Kowalczyk

Protokolant: Dorota Matysiak

po rozpoznaniu w dniu 14 września 2012 r. w Opolu

na rozprawie

sprawy z powództwa K. S.

przeciwko J. M. (1)

o zapłatę

Zasądza od pozwanego J. M. (1) na rzecz powoda K. S. kwotę 36 957,44 zł (trzydzieści sześć tysięcy dziewięćset pięćdziesiąt siedem złotych 44/100) wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28 grudnia 2011 r. do dnia zapłaty

oraz kwotę 4 265,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 2 400,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sygn. akt V GC 551/12

UZASADNIENIE

Powód K. S. wystąpił przeciwko pozwanemu J. M. (1) o zapłatę kwoty 36.957,44 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28 grudnia 2011 r. do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania według norm przepisanych, tytułem kary umownej za zwłokę w wykonaniu robót budowlanych.

W uzasadnieniu zgłoszonego żądania powód podniósł, że w ramach zamówienia publicznego w dniu 10.09.2009 r. zawarł z Gminą N. umowę o budowę hali widowiskowo-sportowej w N., przy ul. (...). Wykonanie części prac objętych tą umową powód zlecił pozwanemu. Na mocy umowy o roboty budowlane zawartej przez powoda z pozwanym w dniu 01.03.2012 r., pozwany zobowiązany był do wykonania wszelkich dróg, podjazdów, placów, opaski wokół budynku wraz z wszystkimi pracami ziemnymi na obiekcie budowanej hali w N., w terminie do dnia 15.06.2010 r. Pozwany nie wykonał robót w umówionym terminie, gdyż zakończył je w dniu odbioru całej inwestycji, tj. w dniu 28.09.2010r. W związku z niewykonaniem przez pozwanego robót w umówionym terminie, powód naliczył karę umowną, zgodnie z treścią § 14 ust. 2 umowy łączącej strony, przyjmując za pierwszy dzień zwłoki datę 16.06.2010 r., zaś za ostatni – datę odbioru końcowego robót budowlanych na tym obiekcie, tj. 28.09.2010 r., jako dzień zakończenia robót przez pozwanego, stosownie do treści wpisów w dzienniku budowy. Podstawę do naliczenia kary umownej stanowiła określona w § 6 ust. 1 umowy kwota wynagrodzenia wynosząca 355.359,16 zł wraz z podatkiem VAT. Wezwanie do zapłaty kwoty wynikającej z naliczenia kary umownej, wyznaczające termin tygodniowy od daty doręczenia wezwania, pozwany odebrał w dniu 20.12.2011 r., jednak kwoty tej nie zapłacił.

W dniu 24 lutego 2012 r. Sąd Rejonowy w Opolu V Wydział Gospodarczy wydał w sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, nakazując pozwanemu, aby zapłacił na rzecz powoda 36.957,44 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 28 grudnia 2011 r. do dnia zapłaty oraz kwotę 2.879 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 2.417 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

W sprzeciwie od tego nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa, podnosząc, że opóźnienie robót budowlanych prowadzonych przez pozwanego na podstawie umowy zawartej z powodem nastąpiło z przyczyn od pozwanego niezależnych, a mianowicie z nieprzekazania pozwanemu placu budowy protokolarnie i wejścia pozwanego na plac budowy oraz rozpoczęcia robót po upływie około trzech tygodni od dnia podpisania umowy. Powód nie przekazał również pozwanemu w terminie kompletnej dokumentacji projektowo-technicznej, co uniemożliwiało prowadzenie robót. Pozwany zarzucił też, że powód błędnie wyliczył wysokość kary umownej, przyjmując za podstawę kwotę wynagrodzenia umownego brutto, zamiast netto. Pozwany powołał się również na treść § 7 umowy łączącej strony wywodząc, że powód zobowiązany był do zapłaty za wykonane prace częściowe w terminie 14 dni od wystawienia faktury VAT. Pozwany wystawił fakturę VAT nr (...) w dniu 10.05.2010 r., a płatność na poczet tej faktury została przez powoda dokonana w trzech ratach, przy czym druga i trzecia rata płacone zostały, w ocenie pozwanego, po terminie, co uniemożliwiło pozwanemu zakup materiałów i opóźniło wykonanie robót. Jako kolejną przyczynę opóźnienia wykonania robót pozwany wskazał wykonanie przez niego na rzecz powoda prac dodatkowych, nie objętych umową, których wykonanie uzgodnione zostało przez strony w formie ustnej, a których przedmiot i wartość przedstawia załączony do sprzeciwu kosztorys. Ponadto pozwany w sprzeciwie argumentował, że do wykonania robót zleconych mu przedmiotową umową potrzebna była odpowiednia pogoda, a w czasie prowadzenia prac – przez część kwietnia 2010 r. i cały maj 2010 r. występowały „bardzo znaczne opady deszczu, które uniemożliwiały ułożenie prawidłowego podłoża i wykonanie dróg zgodnie ze sztuką budowlaną”. Położenie podłoża i kostki uniemożliwiali pozwanemu także inni wykonawcy, prowadzący prace na terenie tej budowy, gdyż wokół budynku ustawione były rusztowania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 10 sierpnia 2009 r. Gmina N. zawarła z K. S., prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą Przedsiębiorstwo-Produkcyjno-Handlowo-Usługowe (...) K. S. w G. umowę wykonanie robót budowlanych nr 5/09, której przedmiotem była budowa hali widowiskowo-sportowej w N., przy ul. (...). Szczegółowy zakres robót opisany został w Specyfikacji Istotnych Warunków Zamówienia, w tym: w dokumentacji projektowej, przedmiarze robót, specyfikacji wyposażenia hali widowiskowo-sportowej i specyfikacjach technicznych wykonania i odbioru robót budowlanych. Zgodnie z § 1 ust. 4 umowy, przedmiot zamówienia obejmował również wszystkie prace i obowiązki wykonawcy nie wymienione w przedmiarze robót, a niezbędne do właściwego, wymaganego przez obowiązujące przepisy techniczno-budowlane, normy i zasady wiedzy budowlanej, wykonania zadania. Termin zakończenia robót określono na dzień 30 września 2010 r.

Dowód: - Umowa o wykonanie robót budowlanych nr 5/09 z dnia 10.08.2009 r. – k. 91-96.

W dniu 1 marca 2010 r. K. S. zawarł z J. M. (1) umowę o roboty budowlane, na mocy której zlecił pozwanemu, w ramach podwykonawstwa, wykonanie wszystkich dróg, placów, podjazdów, opaski wokół budynku wraz z wszystkimi pracami ziemnymi na obiekcie budowanej hali w N., w terminie do dnia 15.06.2010 r. Szczegółowy zakres robót określać miał projekt wykonawczy. Na mocy tej umowy, inwestor zobowiązał się do przekazania wykonawcy protokolarnie placu budowy w terminie do dnia 3.03.2010 r. oraz kompletnej dokumentacji projektowo-technicznej nie później niż w dniu przekazania placu budowy. Wykonawca zobowiązał się między innymi do dostarczenia kompletu materiałów niezbędnych do wykonania przedmiotu umowy, zgodnych z projektem budowlanym, jak również niezwłocznego informowania inwestora o konieczności wykonania robót dodatkowych, nieobjętych dokumentacją techniczną. Zgodnie z § 4 tej umowy, roboty dodatkowe i zamienne mogły być wykonywane wyłącznie na podstawie protokołu konieczności zatwierdzonego przez inwestora oraz wykonawcę. Bez uprzedniej zgody inwestora wykonane mogły być jedynie prace dodatkowe niezbędne ze względu na bezpieczeństwo lub konieczność zapobieżenia awarii. Stosownie natomiast do treści § 5 ust. 3 umowy, w przypadku wystąpienia robót dodatkowych czy zamiennych termin zakończenia robót mógł ulec zmianie, ale musiało być to zaakceptowane przez strony protokołem.

Za wykonanie przedmiotu umowy wykonawca otrzymać miał wynagrodzenie w kwocie 291.278 zł, powiększone o podatek od towarów i usług, naliczony zgodnie z obowiązującymi przepisami. Wypłata wynagrodzenia na rzecz wykonawcy nastąpić miała po wykonaniu całości robót objętych umową, na podstawie wystawionej przez niego faktury VAT i protokołu odbioru robót, w terminie 14 dni od daty wystawienia faktury. W umowie przewidziano możliwość zapłaty częściowej, na podstawie częściowego protokołu odbioru robót i faktury VAT, jednakże wyłącznie po wcześniejszej akceptacji przez zamawiającego, czyli Gminę N..

Umowa przewidywała odbiór końcowy obejmujący cały przedmiot umowy, bez odbiorów częściowych.

Zgodnie z treścią § 14 ust. 2 umowy, wykonawca zobowiązany był do zapłaty na rzecz inwestora kar umownych, między innymi za zwłokę w wykonaniu przedmiotu umowy - w wysokości 0,10 % wynagrodzenia umownego za każdy dzień zwłoki.

Dowód: - Umowa o roboty budowlane z dnia 01.03.2010 r. – k. 11-15.

Roboty budowlane związane z budową hali widowiskowo-sportowej przy ul. (...) w N. rozpoczęły się po przekazaniu wykonawcy placu budowy na podstawie protokołu sporządzonego w dniu 18.08.2009 r., natomiast roboty budowlane związane z wykonaniem przedmiotu umowy łączącej strony z dnia 01.03.2010 r. rozpoczęły się w dniu 08.03.2010 r.

Na budowie prowadzony był dziennik budowy, do którego wpisów dokonywali: inspektor nadzoru w zakresie instalacji wodno-kanalizacyjnej A. S., kierownik budowy J. M. (2), inspektor nadzoru robót budowlanych A. J., inspektor nadzoru inwestycyjnego K. K.. Powoda jako inwestora na budowie reprezentował A. C..

Dokumentacja dotycząca budowy znajdowała się u kierownika budowy i była dostępna na terenie budowy dla wszystkich wykonawców inwestycji. A. C. udostępnił również kserokopię dokumentacji pozwanemu.

Dowód: - poświadczona kopia dziennika budowy t. I -IV– k. 16-21, 100-165;

- Umowa o roboty budowlane z dnia 01.03.2010 r. – k. 13;

- zeznania świadka R. P. – k. 169;

- zeznania świadka A. C. – k. 170;

- zeznania świadka C. K. – k. 170-171;

Wartość robót budowlanych wykonanych przez pozwanego do dnia 25.03.2010 r. wyniosła 139.418,89 zł. W dniu 26.03.2010 r. pozwany wystawił powodowi fakturę VAT nr (...) obejmującą należność w kwocie 183.000 zł tytułem części robot wykonanych przez pozwanego. W dniu 10.05.2010 r. pozwany wystawił kolejną fakturę VAT nr (...) na kwotę 150.000 zł. Kwoty objęte tymi fakturami zostały pozwanemu wypłacone, pomimo uzgodnienia przez strony w umowie zapłaty całości wynagrodzenia po zakończeniu prac.

W toku prowadzonych robót pozwany nie zgłaszał powodowi konieczności wykonania robót dodatkowych, nie objętych przedmiotem umowy, ani nie występował o zmianę terminu realizacji robót określonego w umowie.

Dowód: - protokół odbioru wykonanych robót z dnia 25.03.2010 r. – k. 59-60;

- faktura VAT nr (...) z dnia 26.03.2010 r. – k. 61;

- faktura VAT nr (...) z dnia 10.05.2010 r. – k. 33;

- potwierdzenia przelewu – k. 34-36.

Objęte przedmiotem umowy z dnia 01.03.2010 r. prace były przez pozwanego prowadzone ze zmienną intensywnością. Pozwany nie zapewnił odpowiedniej obsady pracowników na budowie. Pozwany prowadził jednocześnie roboty budowlane na innym obiekcie.

Występujące w kwietniu i maju 2010 r. opady deszczu oraz temperatury nie uniemożliwiały pozwanemu prowadzenia robót budowlanych i zakończenia ich w terminie objętym umową.

Podczas kontroli jakości wykonania przez pozwanego robót drogowych w dniu 12.06.2010 r. stwierdzono konieczność rozebrania i ponownego wykonania, zgodnie z projektem, chodnika położonego równolegle do parkingu.

W dniu 14.06.2010 r. skontrolowano nośność i zagęszczenie podłoża w trzech punktach na wykonanych placach i drogach – na podbudowie, po rozebraniu kostki, z wynikiem pozytywnym, po czym roboty drogowe był przez pozwanego kontynuowane.

W dniu 08.07.2010 r. stwierdzono konieczność poprawki chodników. Następnie w dniu 12.07.2010 r. inspektor nadzoru A. S. polecił pozwanemu przełożenie studzienek kanalizacji deszczowej w drodze.

Pismem z dnia 20.08.2010 r. powód wezwał pozwanego do zakończenia prac, informując o przekroczeniu umownego terminu wykonania robót.

W dniu 25.08.2010 r. inspektor nadzoru A. J. ustalił z wykonawcą zakres robót drogowych do naprawy i uzupełnienia. Poprawki robót przez pozwanego wykonywane były również we wrześniu 2010 r., prace prowadzone przez pozwanego trwały do dnia 28.09.2010 r.

W dniu 28.09.2010 r. kierownik budowy J. M. (2) zgłosił zakończenie wszystkich robót budowlanych na obiekcie celem dokonania odbioru końcowego.

Pozwany nie wykonał robót budowlanych w terminie określonym w umowie z dnia 01.03.2010 r.

Dowód: - poświadczona kopia dziennika budowy, t. III – k. 17-18; t. IV – k. 19-21;

- zeznania świadka R. P. – k. 169-170;

- zeznania świadka A. C. – k. 170;

- zeznania świadka C. K. – k. 171-172;

- zeznania świadka A. S. – k. 172;

- zestawienie meteorologiczne – k. 73;

- pismo powoda do pozwanego z dnia 20.08.2010 r. – k. 22.

W związku z niewykonaniem przez pozwanego robót w umówionym terminie, powód naliczył karę umowną, zgodnie z treścią § 14 ust. 2 umowy łączącej strony, przyjmując za pierwszy dzień zwłoki datę 16.06.2010 r., zaś za ostatni – datę zakończenia robót budowlanych na obiekcie, tj. 28.09.2010 r. Podstawę do naliczenia kary umownej stanowiła określona w § 6 ust. 1 umowy kwota wynagrodzenia wynosząca 355.359,16 zł wraz z podatkiem VAT.

Pismem z dnia 19.12.2011 r., doręczonym pozwanemu w dniu 20.12.2011 r., powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty wynikającej z naliczenia kary umownej w terminie tygodniowym od daty doręczenia wezwania. Pozwany należności tej nie zapłacił.

Dowód: - wezwanie do zapłaty z dnia 19.12.2011 r. wraz z potwierdzeniem odbioru – k. 23.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie.

W przedmiotowej sprawie, powód wykazał wszystkie niezbędne przesłanki potwierdzające zasadność zgłoszonego przez niego roszczenia z tytułu kary umownej.

Zgodnie z treścią przepisu art. 483 § 1 k.c., można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Zastrzeżenie, o którym stanowi cytowany przepis, przewidziane zostało w umowie zawartej przez strony w dniu 01.03.2010 r. Zgodnie z treścią § 14 ust. 2 tej umowy, pozwany zobowiązany był do zapłaty na rzecz powoda kary umownej między innymi za zwłokę w wykonaniu przedmiotu umowy - w wysokości 0,10 % wynagrodzenia umownego za każdy dzień zwłoki. Należy w tym miejscu zauważyć, że przewidziane w § 6 ust. 1 umowy wynagrodzenie powiększone miało być o podatek od towarów i usług, w związku z czym powód prawidłowo wyliczył wysokość należnej mu kary umownej, przyjmując za jej podstawę wysokość wynagrodzenia brutto w kwocie 355.359,16 zł, gdyż w tej kwocie wynagrodzenie miało być wypłacone pozwanemu i w odniesieniu do tej kwoty można mówić o „wynagrodzeniu umownym”.

W przedmiotowej sprawie, nie może budzić żadnych wątpliwości fakt, że pozwany nie wykonał przedmiotu umowy w terminie określonym w umowie, tj. do dnia 15.06.2010 r.

W ocenie Sądu, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, w szczególności w postaci poświadczonej za zgodność z oryginałem kopii dziennika budowy oraz zeznań wszystkich przesłuchanych w sprawie świadków, jednoznacznie potwierdza prawidłowość wyliczenia przez powoda kary umownej za okres od dnia 16.06.2010 r. do dnia 28.09.2010 r., gdyż w tym okresie pozwany pozostawał w zwłoce z wykonaniem przedmiotu umowy. Jednocześnie Sąd ustalił, że wskazana zwłoka w wykonaniu robót nastąpiła z przyczyn zawinionych przez pozwanego, a przeprowadzone w sprawie postępowanie dowodowe nie potwierdziło prawdziwości żadnego z zarzutów podniesionych przez pozwanego w sprzeciwie od nakazu zapłaty.

Jak wynika z treści wpisów w dzienniku budowy (k. 150-157) oraz zeznań świadków, roboty budowlane związane z wykonaniem przedmiotu umowy łączącej strony rozpoczęły się w dniu 08.03.2010 r. i w początkowym okresie realizowane były terminowo. W oparciu o protokół odbioru wykonanych robót z dnia 25.03.2010 r. Sąd ustalił, że wartość robót budowlanych wykonanych przez pozwanego do dnia 25.03.2010 r. wyniosła 139.418,89 zł, co w porównaniu z wartością wszystkich robót określoną w umowie pozwala na stwierdzenie, że w tym okresie wykonano ponad jedną trzecią wszystkich robót objętych umową. Mając więc na uwadze zakres robót pozostały do wykonania oraz czas pozostały pozwanemu na ich zrealizowanie należy więc stwierdzić, że pozwany miał możliwość ich wykonania w umówionym terminie. Nie zasługuje przy tym na uwzględnienie twierdzenie pozwanego podniesione w sprzeciwie od nakazu zapłaty, że pozwany nie mógł rozpocząć robót budowlanych w umówionym terminie, gdyż powód nie przekazał mu placu budowy protokolarnie, a wejście pozwanego na budowę nastąpiło około trzech tygodni od podpisania umowy. Pomimo braku sporządzenia protokołu przekazania placu budowy pozwanemu, w świetle ustalonych w sprawie okoliczności faktycznych, potwierdzonych zapisami w dzienniku budowy, zeznaniami świadków i protokołem odbioru z dnia 25.03.2010 r., oczywistym jest, że pozwany przystąpił do wykonania robót bez opóźnienia wskazanego w sprzeciwie. Natomiast zakończenie przez pozwanego prac nastąpiło w dniu zakończenia robót dotyczących całej inwestycji, tj. w dniu 28.09.2010 r., co zgodnie potwierdzili przesłuchani w sprawie świadkowie zeznając, że widzieli w tym dniu pracowników pozwanego kończących jeszcze roboty na placu budowy.

W świetle treści zeznań świadków R. P., A. C. i C. K. nie może również ostać się zarzut pozwanego, że pozwany nie otrzymał dokumentacji projektowo- technicznej związanej z budową, co przyczyniło się do opóźnienia robót. Wskazani świadkowie zgodnie zeznali, że niezbędna dokumentacja dotycząca budowy była przez cały czas jej trwania dostępna dla wszystkich wykonawców na terenie budowy i znajdowała się u kierownika budowy. Świadek A. C. zeznał, iż był w posiadaniu oryginału tej dokumentacji i sporządził jej kserokopię, którą przekazał pozwanemu. Pracownicy pozwanego mieli więc możliwość zapoznania się z dokumentacją budowy, która znajdowała się na terenie budowy jeszcze przed rozpoczęciem prac przez pozwanego. Ponadto pozwany, jako wykonawca robót, powinien również poczynić starania, by z odpowiednim wyprzedzeniem znaleźć się w posiadaniu dokumentacji potrzebnej mu do prawidłowego wykonania robót.

Za całkowicie pozbawione podstaw Sąd uznał twierdzenie pozwanego, iż „powód miał obowiązek zapłaty za wykonane prace częściowe w terminie 14 dni”, a nieterminowa zapłata przez powoda faktury nr (...) z dnia 10.05.2010 r. wystawionej przez pozwanego uniemożliwiła pozwanemu zakup materiałów i opóźniła wykonanie robót od dwóch do trzech tygodni. Twierdzenie to pozostaje w sprzeczności z treścią § 7 umowy, zgodnie z którym zapłata wynagrodzenia na rzecz pozwanego nastąpić miała całościowo po wykonaniu wszystkich robót objętych przedmiotową umową, na podstawie faktury VAT i protokołu odbioru, w terminie 14 dni od jej wystawienia, natomiast zakup wszystkich materiałów potrzebnych do wykonania przedmiotu umowy pozwany miał sfinansować ze środków własnych (§ 3 ust. 1 umowy). W umowie przewidziana została możliwość zapłaty częściowej wynagrodzenia na podstawie częściowego protokołu odbioru i faktury VAT, jednakże wyłącznie po wcześniejszej akceptacji przez zamawiającego. Powód nie miał więc umownie ustalonego obowiązku zapłaty za każdą fakturę wystawioną przez pozwanego w toku realizacji robót. Niezależnie jednak od treści umowy, w czasie trwania prac, powód zapłacił na rzecz pozwanego należność w kwocie 183.000 zł na podstawie faktury VAT nr (...) z dnia 26.03.2010 r., a następnie kwotę 150.000 zł na poczet należności objętej fakturą VAT nr (...) z dnia 10.05.2010 r. Pozwany dysponował więc środkami finansowymi na zakup materiałów potrzebnych do dalszej realizacji przedmiotu umowy.

Jak wynika z zeznań wszystkich świadków przesłuchanych w sprawie, w późniejszym okresie realizacji prac przez pozwanego, po dniu 25.03.2010 r., główną przyczyną braku postępu tych prac było niezapewnienie przez pozwanego należytej obsady pracowników na budowie, a także konieczność wykonywania przez pozwanego poprawek robót drogowych. Świadkowie ci zgodnie zeznali również, iż warunki pogodowe, które występowały w okresie realizacji robót przez pozwanego, nie uniemożliwiały mu ich wykonania, gdyż prace te miały charakter powierzchniowy, nie wymagały głębokich wykopów i mogły być wykonywane pomimo opadów deszczu. Ponadto zauważyć należy, że pozwany miał możliwość terminowego wykonania robót nawet pomimo występujących opadów deszczu, biorąc pod uwagę początkowy postęp prac i czas pozostały do zakończenia umowy, tj. 15.06.2010 r. W ocenie Sądu, pozwany jako profesjonalista, zawierając przedmiotową umowę i przystępując do jej wykonania, powinien liczyć się z niekorzystnymi warunkami pogodowymi, które mogą wystąpić w danym okresie i zaplanować wykonanie robót w sposób umożlwiający ich terminowe wykonanie. Zasadniczo natomiast podnieść należy, że pozwany nie zwracał się do powoda z wnioskiem o przedłużenie terminu zakończenia robót, w związku z przeszkodami, które miałyby w czasie realizacji wystąpić.

Podobnie nie uwzględnił Sąd zarzutu pozwanego, że terminowe wykonanie robót uniemożliwiały pozwanemu prace prowadzone przez innych wykonawców na terenie tej budowy, w szczególności związane z ociepleniem budynku, w powodu rozstawionych wokół budynku rusztowań. W oparciu o treść wpisów do dziennika budowy oraz zeznania świadków Sąd ustalił, że równolegle z robotami drogowymi wykonywanymi przez pozwanego, przez innych wykonawców prowadzone były przede wszystkim prace wewnątrz budynku, mające charakter wykończeniowy. Natomiast prace związane z ociepleniem budynku przeprowadzone zostały w krótkim okresie czasu, a poza tym rusztowania ustawione były przy samym budynku i zajmowały najwyżej 3% terenu, objętego zakresem robót prowadzonych przez pozwanego. W czasie ich wykonywania natomiast, pozwany miał możliwość prowadzenia prac w innym miejscu.

Jak wynika z treści dziennika budowy oraz zeznań świadków, w szczególności z zeznań inspektora nadzoru A. S., który również dokonywał wpisów do dziennika budowy, w związku z nieprawidłowym wykonaniem części robót, pozwany musiał kilkakrotnie wykonywać poprawki, co zasadniczo przyczyniło się, w ocenie Sądu, do zwłoki w wykonaniu tych robót. Są to jednak okoliczności, za które odpowiedzialność ponosi wyłącznie pozwany.

W świetle materiału dowodowego sprawy, nie zasługuje również na uwzględnienie twierdzenie pozwanego, że na ustne zlecenie powoda wykonywał na jego rzecz prace dodatkowe o wartości 47.094,34 zł, nie objęte przedmiotem umowy, które określa załączony do sprzeciwu do nakazu zapłaty kosztorys (k. 32), a za które nie otrzymał żadnego wynagrodzenia. W pierwszej kolejności należy zauważyć, że kosztorys ten, nie opatrzony podpisem wystawcy, nie spełnia podstawowych wymogów do uznania go za dokument, natomiast złożony przez pełnomocnika pozwanego w dniu 07.09.2012 r. kosztorys opatrzony podpisem pozwanego Sąd pominął, jako spóźniony, mając na uwadze treści art. 479 ^14a k.p.c. w związku z art. 479 ¹⁴ § 2 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym przed dniem 03.05.2012 r. Ponadto powód zaprzeczył, by kiedykolwiek otrzymał od pozwanego kosztorys o tej treści, brak również dowodu jego doręczenia powodowi, czy choćby nadania na adres powoda.

Niezależnie jednak od powyższej oceny, zauważyć należy, że w toku prowadzonych robót pozwany nie zgłaszał powodowi konieczności wykonania robót dodatkowych, nie objętych przedmiotem umowy, ani nie występował o zmianę terminu realizacji robót określonego w umowie. Zgodnie bowiem z treścią umowy łączącej strony, pozwany jako wykonawca zobowiązał się między innymi do niezwłocznego informowania powoda o konieczności wykonania robót dodatkowych, nieobjętych dokumentacją techniczną. Zgodnie z § 4 tej umowy, roboty dodatkowe i zamienne mogły być wykonywane wyłącznie na podstawie protokołu konieczności zatwierdzonego przez inwestora oraz wykonawcę. Bez uprzedniej zgody inwestora wykonane mogły być jedynie prace dodatkowe niezbędne ze względu na bezpieczeństwo lub konieczność zapobieżenia awarii. Stosownie natomiast do treści § 5 ust. 3 umowy, w przypadku wystąpienia robót dodatkowych czy zamiennych termin zakończenia robót mógł ulec zmianie, ale musiało być to zaakceptowane przez strony protokołem. Pozwany nie przedstawił żadnego dowodu, z którego mogłoby wynikać spełnienie przez niego opisanych w umowie wymogów, dotyczących wykonania prac dodatkowych. Zarówno powód, jak i świadek R. P. zaprzeczyli, by zlecali pozwanemu wykonanie jakichkolwiek prac dodatkowych. Pozwany nie wykazał również, by wszystkie wskazane w tym kosztorysie prace wykonał na rzecz powoda, jak również by miały one charakter prac dodatkowych w rozumieniu zawartej przez strony umowy. Jak wynika natomiast z zeznań świadka A. S. oraz świadka A. C., prace związane z prawidłowym wypoziomowaniem w stosunku do powierzchni i osadzeniem studzienek kanalizacyjnych mieściły się w zakresie robót drogowych zleconych pozwanego i były pracami typowymi przy tego rodzaju robotach.

Mając na uwadze powyżej wskazane okoliczności i ustalenia, Sąd oddalił wniosek pozwanego, o dopuszczenie w sprawie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa, podniesiony na okoliczność ustalenia wartości wykonanych przez pozwanego prac dodatkowych objętych kosztorysem znajdującym się na karcie 32 akt sprawy oraz ustalenia, czy prace te mogły wydłużyć termin zakończenia robót przez pozwanego, z uwzględnieniem konieczności zamówienia materiałów potrzebnych do wykonania tych prac. W przekonaniu Sądu, zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie daje podstaw do ustalenia, że pozwany wykonywał jakiekolwiek prace dodatkowe, nie objęte przedmiotem umowy, na rzecz powoda.

Zauważyć także należy, że w toku całego dotychczasowego postępowania, pozwany nie podnosił przeciwko należności powoda zarzutu potrącenia, obejmującego należność wynikającą z kosztorysu znajdującego się na k. 32 akt sprawy. Nie złożył również oświadczenia o potrąceniu przed wniesieniem pozwu. Brak więc podstaw do powołania w sprawie biegłego sądowego na okoliczność ustalenia wartości prac wskazanych w kosztorysie, skoro wartość ta nie wpływa w żaden sposób na zasadność i wymagalność należności objętej pozwem.

Uznając żądanie powoda w całości za zasadne, Sąd zasądził na jego rzecz kwotę dochodzoną pozwem, przyjmując za prawidłowe wyliczenie przez powoda kary umownej, zgodne z treścią postanowień umowy łączącej strony i ustaleniami poczynionymi w niniejszej sprawie co do okresu pozostawania przez pozwanego w zwłoce z wykonaniem przedmiotu umowy.

Jak zauważył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 06.10.2010 r. (II CSK 180/10), zgodnie z art. 483 § 1 k.c. kara umowna stanowi umowne zastrzeżenie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego następuje przez zapłatę określonej sumy. Stosownie do art. 471 k.c. przesłanką uzasadniającą zwolnienie dłużnika od obowiązku naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania jest wykazanie przez niego, że niewykonanie lub nienależyte, wykonanie jest następstwem okoliczności, za które nie ponosi on odpowiedzialności. W konsekwencji w razie kary umownej zastrzeżonej na wypadek niewykonania zobowiązania, kara należy się jedynie, gdy dojdzie do zwłoki dłużnika ( art. 476 k.c.). Dłużnik może się uwolnić od obowiązku zapłaty kary umownej, jeżeli obali wynikające z art. 471 k.c. domniemanie, że opóźnienie w spełnieniu świadczenia jest następstwem okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność.

W niniejszej sprawie, stosownie do treści przepisu art. 6 k.c., obowiązek udowodnienia, iż opóźnienie w wykonaniu przedmiotu umowy nastąpiło z przyczyn od pozwanego niezależnych, spoczywał na pozwanym i w ocenie Sądu okoliczności te nie zostały przez pozwanego w niniejszym postępowaniu udowodnione.

W przedmiotowej sprawie brak było również podstaw do miarkowania wysokości kary umownej żądanej przez powoda. W żadnym piśmie procesowym pozwany zarzutu tego nie podnosił, a wysokość naliczonej przez powoda kary umownej, w porównaniu z wysokością całego wynagrodzenia umownego należnego pozwanemu, nie może być uznana za wygórowaną.

Zgodnie z żądaniem pozwu, od należności głównej Sąd zasądził odsetki ustawowe od dnia 28.12.2011 r., następującego po upływie terminu płatności należności wynikającej z kary umownej, wyznaczonego powodowi przez pozwanego w wezwaniu do zapłaty z dnia 19.12.2011r., do dnia zapłaty, na podstawie art. 481 § 1 k.c.

Orzeczenie w przedmiocie kosztów procesu uzasadnia treść art. 98 k.p.c. i art. 108 k.p.c.

Mając zatem powyższe na uwadze, należało orzec, jak w sentencji.

Zarządzenie:

1. odnotować w Rep.

2. odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron

3. kal. 14 dni

O., dnia 08.10.2012 r.