Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Opolu

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym do Sądu w dniu 9 stycznia 2024 r. powód J. K. (1) reprezentowany przez pełnomocnika wniósł o uchylenie obowiązku alimentacyjnego powoda orzeczonego na rzecz M. K. (1) wyrokiem Sądu Rejonowego w Opolu z dnia 26 kwietnia 2013 r. w sprawie o sygn. akt III RC 40/13 w wysokości 3000 zł miesięcznie, płatnej z góry do 10-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat oraz zabezpieczenie wyżej sformułowanego żądania poprzez zawieszenie na czas trwania postępowania obowiązku alimentacyjnego powoda względem pozwanej.

Ewentualnie, z ostrożności procesowej, powód wniósł o obniżenie alimentów zasądzonych na rzec M. K. (1) wyrokiem Sądu Rejonowego w Opolu z dnia 26 kwietnia 2013 r. w sprawie o sygn. akt III RC 40/13 z kwoty 3000 zł miesięcznie do kwoty 300 zł miesięcznie, płatnej z góry do 10-go każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności którejkolwiek z rat i zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa i obciążenie powoda kosztami postępowania w sprawie.

Postanowieniem z dnia 27 marca 2024 r. Sąd oddalił wniosek powoda J. K. (1) o udzielenie zabezpieczenia.

Na rozprawie w dniu 19 listopada 2024 r. strony podtrzymały stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

M. K. (1) i J. K. (1) byli małżeństwem. Posiadają troje dorosłych dzieci. Wyrokiem z dnia 14 listopada 2012 r. Sąd Okręgowy w Opolu w sprawie I RC 2195/11 rozwiązał przez rozwód związek małżeński M. K. (1) i J. K. (1) z wyłącznej winy J. K. (1).

Wyrokiem z dnia 26 kwietnia 2013 r. Sąd Rejonowy w Opolu w sprawie o sygn. akt R III C 40/13 nałożył na J. K. (1) obowiązek alimentacyjny względem M. K. (1) w wysokości 3000 zł miesięcznie, która to kwota miała być płatna do dnia 10-go

każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie zwłoki w płatności z którejkolwiek z rat.

dowód:

- wyrok Sądu Rejonowego w Opolu z dnia 26 kwietnia 2013 r. w sprawie o sygn. akt R III C 40/13 wraz z uzasadnieniem k. 9-14.

W czasie trwania małżeństwa M. K. (1) wraz z mężem prowadziła działalność gospodarczą zajmując się sprawami biurowo-administracyjnymi. W dacie orzekania rozwodu M. K. (1) miała 56 lat i była zarejestrowana jako osoba bezrobotna z prawem do zasiłku w wysokości 820 zł netto przez pierwsze trzy miesiące, zaś przez okres dalszych 9 miesięcy w wysokości 650 zł.

W dacie orzekania rozwodu M. K. (1) mieszkała wraz z synem stron w spółdzielczym własnościowym lokalu mieszkalnym położonym przy ul. (...) w O. o powierzchni ok. 67 m ², a jej miesięczne koszty życia wynosiły ok. 5700 zł, przy czym część kwoty ponoszona była na rzecz utrzymania wspólnie zamieszkującego syna.

dowód:

- wyrok Sądu Rejonowego w Opolu z dnia 26 kwietnia 2013 r. w sprawie o sygn. akt R III C 40/13 wraz z uzasadnieniem k. 9-14.

Postanowieniem z dnia 26 lutego 2020 r. Sąd Rejonowy w Opolu w sprawie o sygn. akt Ns 215/14 ustalił skład majątku wspólnego stron. Następnie Sąd Rejonowy w Opolu dokonał podziału ustalonego majątku w ten sposób, że spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego nr (...) w O. przy ul. (...) oraz samochód osobowy marki T. (...), rok prod. 2009, nr rej. (...) przyznał na wyłączność M. K. (1), natomiast pozostałe składniki majątku przyznał na wyłączną własność J. K. (1).

Nadto tytułem rozliczenia należnych stronom udziałów w majątku wspólnym zasądził od J. K. (1) na rzecz M. K. (1) kwotę 531 480,42 zł płatną w terminie sześciu miesięcy od dnia uprawomocnienia się niniejszego postanowienia, wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od tej kwoty w razie opóźnienia w płatności.

dowód:

- postanowienie Sądu Rejonowego w Opolu z dnia 26 lutego 2020 r. w sprawie o sygn. akt I Ns 63/15 wraz z uzasadnieniem k. 15-26.

Obecnie M. K. (1) ma 67 lat. Mieszka sama nadal w lokalu mieszkalnym położonym przy ul. (...) w O.. Nie pracuje, pobiera emeryturę w wysokości 2863 zł. Jej stan majątkowy nie uległ zmianie od czasu rozwodu, pozwana wciąż użytkuje pojazd marki T. (...) przyznany jej na wyłączność mocą podziału majątku wspólnego stron.

Pozwana nie posiada innych nieruchomości ani przedmiotów znacznej wartości. Posiada dwie lokaty bankowe, na których zgromadzone zostały środki w łącznej wysokości 80 000 zł.

Pozwana nie ma nikogo na utrzymaniu, niekiedy finansowo wspiera synów wykorzystując środki otrzymane tytułem rozliczenia należnych pozwanej udziałów w majątku wspólnym.

Wraz z otrzymywanymi od męża alimentami pozwana miesięcznie dysponuje kwotą ok. 5500 zł, która to w całości jest pochłaniana przez wydatki. Na miesięczny koszt utrzymania M. K. (1) składają się opłaty w wysokości ok. 1500 zł (w tym czynsz, energia elektryczna, gaz), wyżywienie ok. 2000 zł, 140 zł za Internet i telefon komórkowy, 110 zł za telewizję satelitarną, 200 zł za leki, 120 zł tytułem zaleconych ćwiczeń rehabilitacyjnych, 540 zł zabiegi rehabilitacyjne, 360 zł zabiegi na kręgosłup, ok. 150 zł za usługi fryzjerskie i kosmetyczne, środki czystości wraz z chemią gospodarczą ok. 300 zł, zakup odzieży i obuwia średnio 300 zł, ok. 300 zł paliwo do pojazdu osobowego.

Nadto pozwana ponosi koszty roczne takie jak: 1139 zł tytułem ubezpieczenia pojazdu, ok. 1700 zł tytułem eksploatacji pojazdu (w tym opłaty coroczne takie jak wymiana opon, oleju, naprawy itp.), 148 zł tytułem ubezpieczenia mieszkania, ok. 1200 zł tytułem rozliczenia CO, naprawy i drobne remonty w mieszkaniu ok. 1000-1500 zł, przegląd klimatyzacji 200 zł, wizyta kontrolna u kardiologa 200 zł, 3000 zł na urlop połączony z rehabilitacją endokrynologiczną, wyjazdy weekendowe 2000 zł, rozrywka ok. 1000 zł, prezenty okolicznościowe dla rodziny ok. 4000 zł.

dowód:

- zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu w roku 2022 k. 67-78,

- zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu w roku 2023 k. 78-89,

- zawiadomienie o zmianie wysokości stawek od 1.01.2024 r. k. 90-92,

- potwierdzenie wpłaty tytułem rozliczenia energii elektrycznej k. 94,

- wymiar opłat obowiązujący od 1.02.2024 r. k. 95,

- potwierdzenie transakcji - telewizja satelitarna k. 96,

- podatek od alimentów – zaliczka k. 97,

- potwierdzenie transakcji - Internet i telefon komórkowy k. 98,

- opłata tytułem ubezpieczenia na życie k. 99,

- rachunek z tytułu wizyty u dentysty k. 100,

- doładowanie do karnetu na pływalnię k. 101,

- potwierdzenie transakcji – fryzjer k. 102,

- potwierdzenie transakcji – zabiegi rehabilitacyjne k. 103,

- potwierdzenie transakcji – N. Ortopedia k. 104,

- wynik badania RTG kręgosłupa k. 105,

- karta wizyty kardiologicznej k. 106,

- skierowanie do poradni specjalistycznej k. 107,

- potwierdzenie transakcji – paliwo k. 109-110, 114,

- rozliczenie kosztów nieruchomości k. 111,

- decyzja o waloryzacji emerytury k. 111v.,

- polisa nr (...) k. 113,

- polisa nr (...) k. 115,

- potwierdzenie transakcji – ubezpieczenie mieszkania k. 116,

- zeznania M. K. (1) na rozprawie w dniu 19.11.2024 r.

J. K. (1) w dacie orzekania rozwodu miał 56 lat. Prowadził działalność gospodarczą pod firmą (...) J. K. (1), której przedmiotem było wykonywanie usług montażowo-spawalniczych, produkcja konstrukcji metalowych i ich części, obróbka metaliczna wyrobów metalowych i inne związane z wykonywaniem instalacji oraz sprzedażą. J. K. (1) utrzymywał się wówczas z dochodów, jakie przynosiła prowadzona przez niego działalność gospodarcza i mieszkał w domu jednorodzinnym w D.. Dom ten zakupiła w stanie surowym jego matka za pieniądze uzyskane z darowizny środków pieniężnych w wysokości 300 000 zł otrzymanej od J. K. (1), a następnie darowała nabytą nieruchomość powodowi.

W związku z zamieszkiwaniem w domu w D. powód ponosił koszty jego utrzymania, na które składały się: opłata za gaz ok. 800-900 zł w okresie grzewczym (poza tym okresem ok. 100 zł), 119 zł za telewizję, 49 zł monitoring, ok. 100 zł energia elektryczna, 45 zł woda, 13 zł wywóz śmieci, ok. 400 zł rocznie tytułem podatku od nieruchomości.

J. K. (1) ponosił wówczas także koszty podatku od nieruchomości przy ul. (...), gdzie prowadził działalność gospodarczą w kwocie 7738,63 zł rocznie. Miesięczny koszt utrzymania powoda wynosił ok. 1000-1300 zł.

Dochody, jakie przynosiła prowadzona przez powoda działalność gospodarcza kształtowały się na poziomie 592 420,43 zł brutto w 2008 roku, 433 714,65 zł brutto w 2009 roku, 388 108,15 zł brutto w 2010 roku, 593 835,24 zł brutto w 2011 roku, 449 821,21 zł brutto w 2012 roku.

dowód:

- wyrok Sądu Rejonowego w Opolu z dnia 26 kwietnia 2013 r. w sprawie o sygn. akt R III C 40/13 wraz z uzasadnieniem k. 9-14.

Obecnie J. K. (1) ma 67 lat i nadal mieszka w domu jednorodzinnym w D.. W 2022 r. nabył uprawnienia emerytalne, w związku z czym pobiera emeryturę w kwocie ok. 4000 zł netto miesięcznie. W 2024 r. zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej pod firmą (...), zaś budynek, w którym była prowadzona został wystawiony na sprzedaż za kwotę 1 500 000 zł. Obecnie część lokalu jest wynajmowana, przynosząc comiesięczny dochód w wysokości ok. 2000 zł.

J. K. (1) nie ma nikogo na utrzymaniu, nie wspiera również finansowo wspólnych dzieci stron. Posiada lokatę finansową, na której zgromadzone zostały środki w wysokości ok. 350 000 zł. Na podstawie umowy leasingu posiada pojazd marki L. (...), miesięczna rata z tytułu leasingu wynosi 1970 zł.

Na miesięczny koszt utrzymania powoda składa się m.in. kwota 1000 zł ponoszona tytułem zakupu żywności, ok. 1000 zł tytułem wizyt lekarskich (powód leczy się m.in. na nadciśnienie, chorobę wieńcową, cukrzycę, bezdech senny), ok. 300-1200 zł wynosi opłata za gaz (w zależności od sezonu).

dowód:

- informacja o wysokości świadczenia emerytalnego k. 41, 93,

- zestawienie przychodów netto k. 108,

- zeznanie o wysokości uzyskanego przychodu za rok 2022 k. 27-31,

- obliczenie zaliczki na zryczałtowany podatek dochodowy za miesiąc 01/2023 k. 31,

- obliczenie zaliczki na zryczałtowany podatek dochodowy za miesiąc 06/2023 k. 32,

- obliczenie zaliczki na zryczałtowany podatek dochodowy za miesiąc 04/2023 k. 33,

- obliczenie zaliczki na zryczałtowany podatek dochodowy za miesiąc 02/2023 k. 34,

- obliczenie zaliczki na zryczałtowany podatek dochodowy za miesiąc 05/2023 k. 35,

- obliczenie zaliczki na zryczałtowany podatek dochodowy za miesiąc 03/2023 k. 36,

- obliczenie zaliczki na zryczałtowany podatek dochodowy za miesiąc 10/2023 k. 37,

- obliczenie zaliczki na zryczałtowany podatek dochodowy za miesiąc 08/2023 k. 38,

- obliczenie zaliczki na zryczałtowany podatek dochodowy za miesiąc 09/2023 k. 39,

- obliczenie zaliczki na zryczałtowany podatek dochodowy za miesiąc 07/2023 k. 40,

- zeznania J. K. (1) na rozprawie w dniu 26.09.2024 r.

Sąd zważył, co następuje:

Ustalenia Sądu znajdują uzasadnienie w przeprowadzonych dowodach, które zostały powołane przy ustalaniu podstawy faktycznej w niniejszej sprawie. Należy także wskazać, iż większość z dokumentów została przedłożona w kserokopiach, to jednak nic nie wskazuje na to, by ich treść nie odzwierciedlała rzeczywistego stanu. Ich prawdziwości nie kwestionowała także strona przeciwna, jak również Sąd nie znalazł podstaw, by odmówić im wiarygodności.

Przesłuchanie stron było niespójne w zakresie możliwości majątkowych J. K. (2). Sąd dał większą wiarę zeznaniom pozwanej, albowiem to podnoszone przez nią argumenty pozostawały w większym zakresie zgodne z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Również okoliczność aktualnej sytuacji materialnej, dochodów oraz bieżących wydatków pozwanej została potwierdzona dokumentacją dołączoną do akt sprawy.

Ocenę roszczenia należy rozpocząć od wskazania, iż stosownie do treści przepisu art. 60 § 2 k.r.o. jeżeli jeden z małżonków został uznany za wyłącznie winnego rozkładu pożycia, a rozwód pociąga za sobą istotne pogorszenie sytuacji materialnej małżonka niewinnego, sąd na żądanie małżonka niewinnego może orzec, że małżonek wyłącznie winny obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania usprawiedliwionych potrzeb małżonka niewinnego, chociażby ten nie znajdował się w niedostatku.

W wyżej wskazanym przepisie ustawodawca uregulował tzw. rozszerzony obowiązek alimentacyjny małżonka ponoszącego wyłączną winę za rozkład pożycia, który nie zależy od tego, czy małżonek niewinny cierpi niedostatek, wystarczające jest pogorszenie sytuacji materialnej wskutek orzeczenia rozwodu (por. wyrok SN z 7.05.1998 r., III CKN 186/98, LEX nr 83804), który znajduje zastosowanie w każdym wypadku, gdy orzeczenie rozwodu następuje z winy jednego tylko małżonka (zob. wyrok SN z 7.01.1969 r., II CR 528/68, LEX nr 900).

Zgodnie z treścią art. 60 § 3 zd. 1 k.r.o. obowiązek dostarczania środków utrzymania małżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa.

Stosownie do treści art. 138 k.r.o. w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Zmiana stosunków może prowadzić do uchylenia obowiązku alimentacyjnego. Powyższy przepis ma zastosowanie również w przypadku alimentów zasądzonych między małżonkami.

Dla oceny zasadności roszczenia powoda należało zatem ustalić, czy w okresie będącym przedmiotem zainteresowania w sprawie niniejszej, tj. od daty orzekania w sprawie o rozwód nastąpiła taka zmiana stosunków, która pozwalałaby na uwzględnienie powództwa. Sąd również winien ustalić hipotetycznie, jak wyglądałaby sytuacja pozwanej, gdyby małżonkowie żyli w zgodnym związku.

O uchyleniu obowiązku alimentacyjnego decyduje formalne wykazanie, że w sytuacji uprawnionego do alimentów byłego małżonka nastąpiła od daty ustalenia obowiązku alimentacyjnego taka zmiana, która powoduje, że nie istnieje już istotne pogorszenie jego sytuacji materialnej w porównaniu z hipotetyczną sytuacją która istniałaby gdyby to małżeństwo nadal funkcjonowało. W rozpatrywanej sprawie zdaniem Sądu tak nie jest.

Wysokość aktualnych dochodów nie wpływa na sytuację pozwanej w taki sposób, aby można było stwierdzić, iż jej sytuacja materialna jest jakoś zbliżona do tej, w której znajdowałaby się gdyby związek małżeński był kontynuowany. Alimenty od powoda w ocenie Sądu niewątpliwie pozwalają M. K. (2) na zaspokajanie jej usprawiedliwionych potrzeb. Jednocześnie dalsze utrzymywanie obowiązku alimentacyjnego J. K. (2) wobec byłej żony w żadnej mierze nie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i nie powoduje u powoda żadnego uszczerbku.

Od czasu rozwodu M. K. (2) nie weszła w nowy związek małżeński. Następnie, jeśli chodzi o możliwości zarobkowe pozwanej nie są one wyższe od tych, jakie posiadała ona w dacie orzekania w sprawie o rozwód. Pozwana cierpi na różne schorzenia, które wymagają wizyt lekarskich, rehabilitacji, zajęć prozdrowotnych, które nie są refundowane. Jak wynika z przedłożonych przez pozwaną dokumentów oraz uzupełniającego przesłuchania pozwanej, koszty jej własnego utrzymania bilansują się z dochodem uzyskiwanym tytułem emerytury i alimentów.

Jednocześnie nie można stwierdzić, ażeby pozwana żyła w sposób wystawny. Pozwana nadal mieszka w mieszkaniu, które stało się jej własnością z uwagi na podział wspólnego majątku stron, jak również wciąż korzysta z pojazdu marki T. (...), który został jej przyznany w wyniku podziału majątku. M. K. (2) otrzymała co prawda kwotę 531 480,42 zł tytułem rozliczenia należnych udziałów w majątku wspólnym, jednakże jak wynika z ustalonego stanu faktycznego – kwota ta nie została przez nią zainwestowana, pozwana nie wydatkowała jej na zakup nowego pojazdu czy też nieruchomości, lecz przede wszystkim służyła do wspomagania dorosłych synów stron w sytuacjach, w których wymagali oni pomocy finansowej.

Dotychczas to pozwana pozostawała jedynym rodzicem wspierającym finansowo trzech synów stron, albowiem powód nie utrzymywał z nimi kontaktu. Sąd w niniejszym postępowaniu nie bada relacji rodzinnych stron, jednakże powyższą okoliczność godzi się zaznaczyć na marginesie, jako że wpływa na sytuację finansową pozwanej, która część środków otrzymanych z uwagi na rozliczenie udziałów w majątku wspólnym przekazuje dzieciom.

Nie należy również tracić z oczu okoliczności, iż wysokość raty alimentacyjnej w kwocie po 3000 zł miesięcznie została zasądzona wyrokiem Sądu Rejonowego w Opolu ponad 11 lat temu. Obecnie ta należność została zdewaluowana, gdyż wartość pieniądza spadła, przy czym na przestrzeni lat pozwana nie wnosiła o jej podwyższenie. Aktualnie po uwzględnieniu podatku, otrzymywana kwota alimentacyjna to niespełna 2500 zł, która wraz z emeryturą w wysokości ok. 2900 zł pozwala M. K. (2) zaspokoić potrzeby życiowe. Zatem jej dochód liczony wraz z alimentami jest niższy od dochodu powoda, który pomimo tego, że w 2024 r. zakończył prowadzenie działalności gospodarczej, to jednak po orzeczeniu rozwodu kontynuował ją z sukcesem przez wiele lat, co pozwalało mu pomnażać swoje środki finansowe, w tym oszczędności. Nadto powód otrzymuje wyższą niż pozwana emeryturę, a dodatkowo posiada comiesięczny dochód z wynajmu nieruchomości, którą docelowo planuje sprzedać oczekując zapłaty w wysokości 1 500 000 zł. Sąd bierze pod uwagę, iż oczekiwana kwota tytułem sprzedaży nieruchomości może się różnić od rzeczywiście otrzymanej, niemniej jednak z pewnością nie będzie to kwota rażąco niższa.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności, Sąd stwierdził, że sytuacja materialna pozwanej nie uległa poprawie od czasu orzeczenia rozwodu, jak również w dalszym ciągu jest istotnie gorsza niż sytuacja finansowa i majątkowa powoda. Intencją ustawodawcy przy określaniu alimentowania małżonka niewinnego rozpadu małżeństwa było wyrównanie sytuacji materialnej małżonków, tak aby osoba niewinna jak najmniej ucierpiała na skutek rozpadu małżeństwa i taka intencja przyświecała również Sądowi w tym postępowaniu.

Zdaniem Sądu orzekającego powód nie udowodnił, że od ostatniego rozstrzygnięcia nastąpiła taka zmiana stosunków, która uzasadniałaby uwzględnienie żądania powoda, tj. uchylenie obowiązku alimentacyjnego powoda wobec pozwanej. Powód nie wykazał, ażeby nie był w stanie uiszczać alimentów w orzeczonej kwocie, a przeprowadzone postępowanie dowodowe jasno wykazało, iż pomiędzy stronami istnieje istotna rozbieżność w kwestiach majątkowych i prowadzonym poziomie życia.

Stąd Sąd uznał, iż pozwana, biorąc pod uwagę jej dochody i wydatki nie jest w stanie własnymi siłami zaspokoić swoich potrzeb. Jednocześnie możliwości majątkowe powoda są wciąż na wysokim poziomie, a zasądzona kwota 3000 zł tytułem alimentów na rzecz byłej małżonki nie jest w żaden sposób wygórowana i nie spowoduje u niego żadnego uszczerbku.

Zdaniem Sądu, biorąc pod uwagę zasady współżycia społecznego, brak jest podstaw do uchylenia obowiązku alimentacyjnego, gdyż od daty ustalenia alimentów, których uchylenia lub obniżenia powód się domaga nie nastąpiły takie zmiany, które uzasadniałyby uwzględnienie powództwa.

Wobec powyższego Sąd oddalił powództwo w całości, o czym orzekł jak w pkt. I sentencji wyroku.

O kosztach procesu rozstrzygnięto w pkt. II sentencji wyroku zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu wyrażoną w art. 98 § 1 k.p.c., według której strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).

Jako że powód przegrał spór, zobowiązany został do zwrotu na rzecz pozwanej kwoty 3617 zł, na którą złożyły się: kwota 17 zł tytułem uiszczonej opłaty skarbowej od pełnomocnictwa oraz kwota 3600 zł tytułem kosztów zastępstwa prawnego.

Zdaniem Sądu wskazane, a poniesione przez pozwaną koszty był niezbędnymi do jej celowej obrony przed Sądem w rozumieniu powołanego art. 98 k.p.c.

ZARZĄDZENIE

1.  Proszę odnotować uzasadnienie,

2.  Odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powoda,

3.  K.. 14 dni.