Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Opolu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 marca 2024 r.

Sąd Rejonowy w Opolu IX Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący:	Sędzia Joanna Zapała- Garbacz
Protokolant:	p.o. sekretarza sądowego Filip Wilanowicz

po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2024 r. w Opolu

sprawy z powództwa W. A., A. A.

przeciwko (...) Sp. z o.o.

o zapłatę

1.  oddala powództwo

2.  zasądza solidarnie od powodów na rzecz pozwanej kwotę 917 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania, w tym kwotę 900 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia o kosztach do dnia zapłaty.

Sygn. akt IX C 307/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 10 marca 2023 r. powodowie W. A. i A. A. domagali się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanej (...) sp. z o.o. w O. kwot po 1 379 zł tytułem odszkodowania oraz po 1 000 zł tytułem zadośćuczynienia wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 7 sierpnia 2022 r. do dnia zapłaty. Ponadto wnieśli o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wskazano, że strony w dniu 4 listopada 2021 r. zawarły umowę udziału w imprezie turystycznej, której celem był wylot i pobyt na M. w terminie od 6 do 13 listopada 2021 r. Podczas odprawy personel lotniska poprosił powodów o okazanie kodów QR z systemu portugalskiego w formie papierowej lub pliku (...). Powodowie dysponowali jednak kodami wyłącznie w aplikacji mobilnej. Personel lotniska nie zaakceptował kodów okazanych w aplikacji, jednocześnie nie udzielając żadnych informacji w jaki sposób wygenerować kod w formacie (...). Ostatecznie powodom, pomimo starań, nie udało się uzyskać kodów w odpowiednim formacie, w rezultacie czego nie zostali oni wpuszczeni na pokład samolotu. Nikt nie poinformował powodów o konieczności posiadania kodu z systemu portugalskiego w formie papierowej lub pliku (...). W związku z zaistniałą sytuacją powodowie na własną rękę wykupili bilety na kolejny lot z biura (...). Podczas odprawy ponownie wielu pasażerów miało problem z kodami QR, jednak tym razem obsługa była pomocna i mimo braku kodów w odpowiednim formacie wszyscy zostali odprawieni.

W odpowiedzi na pozew pozwana domagała się oddalenia powództwa w całości i zasądzenia na swoją rzecz od powodów kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Uzasadniając swoje stanowisko pozwana wskazała, że wskutek wybuchu pandemii C. (...) władze portugalskie wprowadziły bezwzględny obowiązek zarejestrowania swojego pobytu dla wszystkich osób wjeżdżających do tego kraju za pośrednictwem odpowiedniego formularza. Jego prawidłowe wypełnienie potwierdzane było uzyskaniem stosownego kodu QR, okazywanego podczas odprawy na lotnisku. O powyższym obowiązku pozwany informował w samej treści zawartej umowy. Ponadto w procesie rezerwacyjnym pozwana wysłała powodom e-mailem komplet niezbędnych dokumentów, w tym informację o obowiązku wypełnienia formularza oraz instrukcję tego, jak go wypełnić. Zgodnie z instrukcją kod QR należało wydrukować lub zapisać w urządzeniu mobilnym. Pozwana nigdy nie gwarantowała, że ktokolwiek z ramienia organizatora będzie czuwał nad prawidłowym spełnieniem przez powodów obowiązku dostosowania się do treści instrukcji. Jednak w razie wątpliwości pozwana była gotowa udzielić w tym zakresie wszelkiej pomocy. Ponadto powodowie w żadnej mierze nie wykazali, aby rzeczywiście mieli uzyskać stosowne kody QR przed rozpoczęciem imprezy turystycznej. Brak możliwości świadczenia usług przewidzianych umową był w pełni zawiniony przez powodów, a więc zaszła przesłanka wyłączająca odpowiedzialność pozwanej.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W. A. zawarła z (...) sp. z o.o. w O. w imieniu swoim oraz A. A. umowę o świadczenie usług turystycznych na podstawie, której pozwana miała zorganizować dla powodów imprezę turystyczną w postaci pobytu w miejscowości F. na M. w terminie od 6 do 13 listopada 2021 r. Powódki miały zostać zakwaterowane w pięciogwiazdkowym hotelu (...) w pokoju dwuosobowym. Cena imprezy wyniosła łącznie 6 098 zł (3 049 zł za osobę) i została w całości zapłacona przez W. A.. Umowa obejmowała usługi takie jak przelot samolotem w obie strony, wyżywienie w formie dwóch posiłków, opłatę za wylot z W., opłatę lotniskową, opłatę transportową, transfer lotnisko-hotel-lotnisko, koszty ubezpieczenia oraz składki na fundusze turystyczne.

W dokumencie podróży wskazano, aby pamiętać o wypełnieniu formularza na podanej stronie internetowej (...) 24-48 godzin przed przyjazdem na M.. Poinformowano, że szczegółowe informacje można uzyskać w punktach sprzedaży i na stronie internetowej biura podróży.

dowód:

-

dokument podróży, k. 9-11

Na stronie internetowej N. I. zawarto instrukcję wypełnienia formularza przez osoby podróżujące na M., tzw. M. (...). Formularz należało wypełnić dla każdego uczestnika podróży, który ukończył 12. rok życia na 24-48 godzin przed przybyciem na M.. Każdy uczestnik powyżej 12 roku życia powinien był uzyskać osobny kod QR, który należało wydrukować lub zapisać w urządzeniu mobilnym. Z uwagi na konieczność okazania kodu QR, należało mieć go przy sobie na lotnisku i w samolocie. Nie należało go umieszczać w bagażu rejestrowanym. W celu wypełnienia formularza należało wejść na podaną stronię internetowej (...) i zarejestrować się w serwisie. Po zakończeniu możliwe było wyświetlenie kodu QR.

dowód:

-

instrukcja wypełnienia formularza, k. 54-62

Przedstawiciele biura podróży na lotnisku starają się rozwiązywać wszelkie problemy pasażerów. W. A. i A. A. przybyli na lotnisko w W. w dniu 6 listopada 2021 r. Podczas odprawy zostali poproszeni przez personel lotniska o okazanie kodów QR w pliku (...) lub w formie papierowej. Wobec zaistniałych problemów z wygenerowaniem kodu QR w pliku (...) doradzono powodom, aby jeszcze raz zarejestrowali się w systemie albo wygenerowali plik (...), który dotrze do nich e-mailem. Pomimo podjętych starań, powodowie nie przedstawili kodów QR w pliku (...) ani w formie papierowej. Wówczas odprawa się zakończyła i nie wpuszczono ich na podkład samolotu. Po zgłoszeniu się do obsługi N. I., które znajdowało się obok lotniska poinformowano powodów, że nie ma już dostępnych lotów i dopiero za tydzień mogliby wylecieć, jednak po wykupieniu nowej wycieczki.

dowód:

-

zeznania świadka M. K., e-protokół rozprawy z 4 grudnia 2023 r., k. 81

-

przesłuchanie powódki W. A., e-protokół rozprawy z dnia 19 lutego 2024 r., k. 91;

-

przesłuchanie powoda A. A., e-protokół rozprawy z dnia 19 lutego 2024 r., k. 91

W związku z powyższym W. A. w dniu 6 listopada 2021 r. zawarła z (...) sp. z o.o. z siedzibą w W. umowę o usługę turystyczną obejmującą przelot samolotem klasy ekonomicznej z W. do F.. Łączna cena wyniosła 5 516 zł, przy czym uwzględniała cztery osoby, tj. powodów oraz B. i Z. K.. Kwota ta została w całości zapłacona przez A. A. w formie przelewu bankowego wykonanego tego samego dnia.

dowód:

-

umowa o usługę turystyczną z 6 listopada 2021 r., k. 16;

-

potwierdzenie przelewu, k. 17

Pismem z dnia 22 listopada 2021 r. W. A. w imieniu swoim oraz A. A. oraz B. i Z. K. złożyła Nowej I. reklamację, informując, że odmówiono im przyjęcia na pokład wobec czego domagają się zwrotu dodatkowych kosztów. W piśmie zawarto o następującej treści: ,,poniżej potwierdzenie rejestracji w systemie portugalskim i zdjęcie kodu z telefonu”.

W odpowiedzi na reklamację z dnia 16 grudnia 2021 r. N. I. wskazała, że ze swojej strony dopełniła wszystkich formalności związanych z zapewnieniem gwarantowanych umową świadczeń na stronie internetowej oraz w S. Klienta opisane zostały szczegółowo procedury bezpieczeństwa (w tym wymagane dokumenty oraz instrukcje do ich wypełnienia). Ponadto podkreślono, że w umowie znalazła się informacja dotycząca konieczności wypełnienia formularza przed przyjazdem na M.. Tym samym w ocenie pozwanej nie doszło do nienależytego wykonania umowy.

dowód:

-

reklamacja z 22 listopada 2021 r., k. 18-19;

-

odpowiedź na reklamację z 16 grudnia 2021 r., k. 25

Pismem z dnia 12 stycznia 2022 r. W. A. złożyła Nowej I. kolejną reklamację. Biuro podróży w piśmie z dnia 11 marca 2022 r. podtrzymało jednak swoje dotychczasowe wyjaśnienia i stanowisko.

dowód:

-

reklamacja z 12 stycznia 2022 r., k. 27;

-

odpowiedź na reklamację z 11 marca 2022 r., k. 26

W piśmie z dnia 22 czerwca 2022 r. W. A. i A. A. za pośrednictwem profesjonalnego pełnomocnika ponownie zareklamowali imprezę turystyczną żądając zwrotu kosztów poniesionych na zakup biletów lotniczych oraz wypłatę zadośćuczynienia w wysokości 4 000 zł.

Odpowiadając na reklamację powodów, N. I. pismem z dnia 6 sierpnia 2022 r. poinformowała o podtrzymaniu stanowiska wyrażonego we wcześniejszej korespondencji i odmawiając żądaniu zapłaty jakichkolwiek kwot na ich rzecz.

dowód:

-

reklamacja z 22 czerwca 2022 r., k. 28-30;

-

odpowiedź na reklamację z 6 sierpnia 2022 r., k. 31

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W sprawie bezsporne było, że strony postępowania łączyła umowa o imprezę turystyczną mającą odbyć się w F. na M. w okresie od 6 do 13 listopada 2021 r. Spór sprowadzał się do ustalenia, czy umowa została wykonana w sposób należyty, a w związku z tym, czy powodom należne jest odszkodowanie i zadośćuczynienie za zmarnowany urlop.

Stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dowody z dokumentów, przedłożone przez strony, których prawdziwości nie kwestionowano i których wiarygodność nie budziła wątpliwości Sądu. Ponadto Sąd poczynił ustalenia faktyczne na podstawie dowodów z osobowych źródeł dowodowych w postaci zeznań świadka M. K. oraz przesłuchania stron z ograniczeniem do przesłuchania powodów. Zeznania świadka Sąd ocenił jako w pełni wiarygodne, bowiem korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, w tym w szczególności z dowodami z dokumentów zaoferowanych przez pozwaną, tj. informacji o obowiązku wypełnienia formularza oraz instrukcji jak rzeczony formularz wypełnić. Należy jednak podkreślić, że świadek będący przedstawicielem biura podróży nie pamiętał okoliczności związanych bezpośrednio z rozpoznawaną sprawą. Zatem jego zeznania jedynie potwierdziły to, co wynikało z dokumentów przedstawionych przez pozwaną. Jedynie częściowo Sąd dał wiarę twierdzeniom podnoszonym przez powodów, albowiem nie przedstawili oni żadnych dowodów na poparcie podnoszonych przez siebie racji, co zostanie szerzej omówione w dalszej części uzasadnienia.

Zgodnie z art. 48 ust. 1 Ustawy z dnia 24 listopada 2017 roku o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych (Dz. U. z 2023 poz. 2211) organizator turystyki ponosi odpowiedzialność za wykonanie usług turystycznych objętych umową o udział w imprezie turystycznej, bez względu na to, czy usługi te mają być wykonane przez organizatora turystyki, czy przez innych dostawców usług turystycznych. Podróżny zawiadamia organizatora turystyki niezwłocznie, w miarę możliwości w trakcie trwania imprezy turystycznej z uwzględnieniem okoliczności danej sprawy, o stwierdzeniu niezgodności (art. 48 ust. 2 cytowanej ustawy). Jeżeli którakolwiek z usług turystycznych nie jest wykonywania zgodnie z umową o udział w imprezie turystycznej, organizator turystyki usuwa niezgodność, chyba że jest to niemożliwe albo wiąże się z kosztami, które są niewspółmiernie wysokie w stosunku do zakresu niezgodności i wartości usług turystycznych, których one dotyczą. W przypadku nieusunięcia niezgodności przepisy art. 50 stosuje się odpowiednio.

W myśl art. 50 ust. 1 ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych podróżnemu przysługuje obniżka ceny za okres, w trakcie którego stwierdzono niezgodność, chyba że została ona spowodowana wyłącznym działaniem lub zaniechaniem podróżnego. Podróżnemu przysługuje odszkodowanie lub zadośćuczynienie za poniesione szkody lub krzywdy, których doznał w wyniku niezgodności. Organizator turystyki niezwłocznie wypłaca odszkodowanie lub zadośćuczynienie (art. 50 ust. 2 cytowanej ustawy). W art. 50 ust. 2 przywołanej ustawy postanowiono, że podróżnemu nie przysługuje odszkodowanie zadośćuczynienie za niezgodność w przypadku, tylko wtedy, gdy organizator turystyki udowodni, że:

1)  winę za niezgodność ponosi podróżny;

2)  winę za niezgodność ponosi osoba trzecia, niezwiązana z wykonywaniem usług turystycznych objętych umową o udział w imprezie turystycznej, a niezgodności nie dało się przewidzieć lub uniknąć;

3)  niezgodność została spowodowana nieuniknionymi i nadzwyczajnymi okolicznościami.

Dla powstania odpowiedzialności biura podróży (organizatora turystyki) za szkodę, wyrządzoną klientowi, muszą zaistnieć – tak jak w każdym stosunku prawnym – ogólne przesłanki odpowiedzialności. Są nimi szkoda, poniesiona przez uczestnika wycieczki, wynikająca z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania bądź czynu niedozwolonego oraz normalny związek przyczynowy pomiędzy tą szkodą a zdarzeniem prawnym, za które prawo czyni daną osobę odpowiedzialną. Oznacza to, że uczestnik dochodzący ochrony swoich praw z tego tytułu jest zobowiązany do wykazania, że świadczenia objęte umową nie zostały wykonane albo zostały wykonane niezgodnie z jej treścią oraz, że stanowiło to przyczynę powstania po jego stronie szkody majątkowej lub niemajątkowej.

Stosownie do treści art. 232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Wskazany powyżej ciężar dowodu w znaczeniu formalnym uzupełnia ciężar dowodu w znaczeniu materialnym wyrażony w art. 6 k.c., który nakłada na stronę ciężar udowodnienia faktów, z których wywodzi ona skutki prawne. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 listopada 2007 r. ( (...) 239/07) ciężar udowodnienia faktu należy rozumieć z jednej strony jako obarczenie strony procesu obowiązkiem przekonania sądu dowodami o słuszności swoich twierdzeń, a z drugiej konsekwencjami zaniechania realizacji tego obowiązku lub jego nieskuteczności. Tą konsekwencją jest zazwyczaj niekorzystny dla strony wynik procesu w postaci oddalenia powództwa.

W realiach rozpoznawanej sprawy to na powodach ciążył obowiązek wykazania, że łącząca ją z pozwaną umowa o świadczenie usług nie została wykonana albo została wykonano nienależycie, skutkiem czego po ich stronie powstała szkoda. W ocenie Sądu powodowie nie sprostali ciężarowi dowodowemu. Należy podkreślić, że zgodnie z art. 40 ust. 1 pkt 7 ustawy o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych organizator turystyki lub agent turystyczny, w przypadku gdy impreza turystyczna jest sprzedawana za jego pośrednictwem, udziela podróżnemu, zanim podróżny ten zwiąże się jakąkolwiek umową o udział w imprezie turystycznej lub odpowiadającej jej ofertą ogólnych informacji o obowiązujących przepisach paszportowych, wizowych i sanitarnych oraz o wymaganiach zdrowotnych dotyczących udziału w imprezie turystycznej. Informacje te są przekazywane w sposób jasny, zrozumiały i widoczny i nie mogą wprowadzać podróżnego w błąd. Jeżeli są udostępniane w postaci papierowej - są czytelne (art. 40 ust. 2 cytowanej ustawy).

W przekonaniu Sądu pozwana dopełniła obowiązków nałożonych na nią postanowieniami ustawy i udzieliła powodom ogólnych informacji dotyczących konieczności wypełnienia formularza, dzięki czemu możliwe było uzyskanie kodu QR okazywanego podczas odprawy na lotnisku. Na stronie internetowej pozwanej zawarto szczegółową instrukcję wypełnienia formularza przez osoby podróżujące na M.. W instrukcji wyjaśniono kolejne kroki, które należało podjąć, aby prawidłowo uzupełnić dane w formularzu. Podkreślono, że każdy uczestnik imprezy turystycznej powyżej 12. roku życia powinien był uzyskać osobny kod QR, który należało wydrukować lub zapisać w urządzeniu mobilnym. Zaznaczono również, że z uwagi na konieczność okazania kodu QR, należało mieć go przy sobie na lotnisku i w samolocie. Podano link przekierowujący do strony internetowej, na której możliwe było wypełnienie formularza po uprzedniej rejestracji w serwisie. Po zakończeniu całego procesu możliwe było wyświetlenie kodu QR wymaganego podczas odprawy lotniskowej.

Ponadto w dokumencie podróży potwierdzającym zawarcie umowy podkreślono, aby pamiętać o wypełnieniu formularza na podanej stronie internetowej 24-48 godzin przed przyjazdem na M.. Poinformowano, że szczegółowe informacje można uzyskać w punktach sprzedaży i na stronie internetowej biura podróży. Informacje przedstawione przez pozwaną zarówno na stronie internetowej, jak i w dokumencie podróży zostały przekazane w sposób jasny i zrozumiały i nie wprowadzały podróżnych w błąd. Należy zatem uznać, że powodowie zostali przez pozwanego należycie poinformowani o obowiązku wypełnienia formularza.

Niezależnie od faktu przedstawienia stosowych informacji przez pozwanego, należy mieć na uwadze także to, że podróż powodów na M. miała miejsce w listopadzie 2021 r., a więc w czasie, kiedy ze względu na trwającą pandemię (...) (...), wiele państw wprowadzało dodatkowe obostrzenia. Są to fakty powszechnie znane, które zgodnie z treścią art. 228 § 1 k.p.c. nie wymagają dowodu. Także w Portugalii wprowadzono obowiązek zarejestrowania swojego pobytu dla wszystkich osób wjeżdżających do tego kraju poprzez wypełnienie stosownego formularza i uzyskanie kodu QR umożliwiającego przejście odprawy. Świadczą o tym dane, które należało uzupełnić w formularzu dotyczące ewentualnej diagnozy u uczestnika imprezy turystycznej wirusa (...)19 i daty wyzdrowienia, a także kontaktu z potwierdzonymi lub prawdopodobnymi przypadkami wirusa w ciągu ostatnich 14 dni. Zatem powodowie powinni byli zachować należytą ostrożność i zadbać o to, aby spełnić wszelkie niezbędne wymogi umożliwiające im wylot do miejsca docelowego podróży.

Powodowie nie udowodnili zarówno tego, że w ogóle wygenerowali kod QR, który był konieczny do tego, aby pomyślnie przejść odprawę na lotnisku. Co istotne, powódka W. A. w reklamacji z dnia 22 listopada 2021 r. podkreśliła, że do pisma przedkłada potwierdzenie rejestracji w systemie portugalskim i zdjęcie kodu z telefonu. Mimo to, do reklamacji nie dołączono żadnych załączników, a przynajmniej takie załączniki nie zostały przedstawione sądowi. Zdaniem Sądu, w świetle zasad logiki i doświadczenia życiowego, mało wiarygodnym jest, ażeby powodowie nie przeszli odprawy i nie zostali wpuszczeni na podkład samolotu, jeśli posiadaliby kod QR we właściwej formie. Nawet, jeśli powodowie dysponowali koniecznymi kodami QR jedynie w aplikacji mobilnej, to mogli przedstawić rzeczone kody chociażby w formie wydruków zrzutów ekranu. Nie tylko tego nie uczynili, a nawet nie wyjaśnili, o jakiej dokładnie aplikacji mowa, bowiem nie jest wiadomo, czy powodom chodziło o aplikację mobilną pozwanej, czy jakąkolwiek inną. Wydaje się to niejasne także w kontekście tego, że zgodnie z informacjami przedstawionymi przez biuro podróży, w celu uzupełnienia formularza niezbędne było wejście na stronę internetową, a nie pobranie aplikacji.

Należy zwrócić uwagę, że powodowie podkreślali, iż w związku z brakiem pozytywnego przejścia odprawy, wykupili bilety na własną rękę na kolejny lot, tym razem z innego biura podróży. Podnosili, że podczas odprawy ponownie wielu pasażerów miało problem z kodami QR, jednak tym razem obsługa była bardzo pomocna i mimo braków kodów w odpowiednim formacie wszyscy zostali odprawieni. Także i w tym przypadku, powodowie poprzestali jedynie na gołosłownych twierdzeniach, nieznajdujących poparcia w materiale dowodowym. Nie przedłożyli bowiem żadnego dowodu potwierdzającego, że opisane przez nich okoliczności faktycznie miały miejsce i umożliwiono im wejście na pokład samolotu mimo braku przedstawienia kodu QR we właściwej formie.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., mając na względzie zasadę odpowiedzialności za wynik procesu. W niniejszej sprawie stroną przegrywającą byli powodowie, albowiem powództwo zostało w całości oddalone. Tym samym Sąd zasądził solidarnie od powodów na rzecz pozwanej kwotę 917 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, na które złożyły się kwota 900 zł tytułem wynagrodzenia adwokata na podstawie § 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. (Dz. U. z 2023 r. poz. 1964 z późn. zm.) oraz kwota 17 zł tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. z 2023 r. poz. 2111).