Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Opolu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 stycznia 2023 r.

Sąd Rejonowy w Opolu Wydział IX Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: sędzia Anna Skupińska

Protokolant: sekretarz sądowy Karolina Dutka

po rozpoznaniu w dniu 11 stycznia 2023 r. na rozprawie w O.

sprawy z powództwa Krajowego Ośrodka (...)

przeciwko T. F. (1)

o zapłatę

1.  umarza postępowanie w zakresie kwoty 4924,35 zł (cztery tysiące dziewięćset dwadzieścia cztery złote 35/100),

2.  oddala powództwo w pozostałej części,

3.  zasądza od strony powodowej Krajowego Ośrodka (...) na rzecz pozwanego T. F. (1) kwotę 669,21 zł (sześćset sześćdziesiąt dziewięć złotych 21/100) z tytułu zwrotu kosztów procesu,

4.  oddala wniosek o nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności.

UZASADNIENIE

Krajowy Ośrodek (...) wniósł o zasądzenie od T. F. (1) kwoty 13 231,99 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty wraz z kosztami procesu.

W uzasadnieniu pozwu wskazano, że w wyniku postępowania przetargowego strony 27 kwietnia 2020 r. zawarły umowę, której przedmiotem był podział geodezyjny. Umowa miała być realizowana od 27 kwietnia 2020 r. do 25 sierpnia 2020 r. Strona powodowa podała, że termin stanowił jedno z kryteriów oceny ofert w postępowaniu przetargowym i wynikał z oferty złożonej przez pozwanego. W dalszej części uzasadnienia pozwu zwrócono uwagę, że - zgodnie z wnioskiem wykonawcy - zamawiający wydłużył pierwotny termin realizacji zamówienia, jednak termin ten został przekroczony. Realizacja zamówienia nastąpiła dopiero 16 marca 2021 r., tj. 137 dni po terminie ustalonym aneksem. Dalej podano, że w związku z powyższym strona powodowa naliczyła pozwanemu karę umowną w oparciu o § 7 ust. 2 pkt 2 umowy. Na dochodzoną pozwem kwotę składa się należność główna (12 247,80 zł) oraz odsetki ustawowe za opóźnienie naliczone od 20 lipca 2021 r. do 18 lipca 2022 r. (984,19 zł).

Nakazem zapłaty z 19 sierpnia 2022 r., wydanym w sprawie o sygn. akt (...), referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Opolu orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie od powyższego rozstrzygnięcia pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie kosztów procesu.

Pozwany przyznał, że doszło do opóźnienia w wykonaniu umowy, jednakże umowa została zrealizowana w sposób prawidłowy. Zdaniem T. F. (1) strona powodowa mogła obciążyć go karą umowną, przy czym jej górna granica powinna wynosić 30% wartości brutto umówionego wynagrodzenia. Taka wartość bowiem została przewidziana w umowie w razie niezrealizowania przez wykonawcę przedmiotu umowy i odstąpienia przez zamawiającego od umowy z tej przyczyny. Dalej wskazano, że wynagrodzenie określone przez strony wynosiło 14 900 zł brutto, natomiast wysokość kary umownej, którą strona powodowa postanowiła obciążyć pozwanego wynosi 12 247,80 zł i stanowi ponad 82% wartości wynagrodzenia. T. F. (2) zwrócił uwagę, że łączyły go ze stroną powodową dwie umowy z 27 kwietnia 2020 r., a jedna została określona przez ówczesnego dyrektora strony powodowej jako priorytetowa i została zrealizowana prawie miesiąc przed umówionym terminem. Pozwany podkreślił, że termin realizacji umowy przypadał na początkowy okres pandemii (...)19. Poza tym podał, że wpływ na realizację umowy miała również zmiana praktyki dotyczącej dostarczania kopii mapy ewidencyjnej. W sprzeciwie od nakazu zapłaty zwrócono uwagę, że strona powodowa nie poniosła szkody. Pozwany wniósł o miarkowanie kary umownej do wysokości 30% wartości wynagrodzenia brutto.

W piśmie procesowym z 2 listopada 2022 r. strona powodowa cofnęła w zakresie kwoty 4924,35 zł.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

T. F. (2) był zatrudniony w Agencji Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa oraz prowadził działalność gospodarczą. Po przekształceniu tego podmiotu w Krajowy Ośrodek (...) stracił pracę. Brał udział w postępowaniach przetargowych prowadzonych przez stronę powodową i wielokrotnie realizował dla niej zlecenia. Współpraca przebiegała prawidłowo.

Dowód:

- zeznania świadka K. P., k. 133 z elektronicznym protokołem

- przesłuchanie pozwanego, k. 138-139 z elektronicznym protokołem

W dniu 27 kwietnia 2020 r. Krajowy Ośrodek (...) w W. Oddział Terenowy w O., na podstawie rozstrzygnięcia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego w trybie przetargu nieograniczonego z 7 kwietnia 2020 r., zawarł z T. F. (1) prowadzącym działalność gospodarczą pod firmą (...) i nieruchomości T. F. (2) umowę numer (...) OT (...)/GW, której przedmiotem był podział geodezyjny polegający na:

- wydzieleniu z (...)z a.m. 5 o łącznej pow. 5,1906 ha, obręb Z., m. O., zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego (Uchwała nr (...) Rady Miasta O. z dnia 4 lipca 2019 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (...) w O. Dz.Urz.Woj.Op. z 16 lipca 2019 Poz. 2440) wszystkich funkcji planistycznych terenów tj. oznaczonych symbolami 2U, 4U, 5U, 1ZP, 1MW, 1 (...), 2 (...);

oraz dodatkowo na wydzieleniu z dz. nr 296 terenu oznaczonego w mpzp symbolem 1ZP, zgodnie z załącznikiem graficznym (załącznik nr 9 do siwz);

dla dz. nr (...)z a.m. 5 prowadzona jest w Sądzie Rejonowym w Opolu księga wieczysta nr KW (...), a dla dz. nr (...) z a.m.5 księga wieczysta nr (...);

- wydzieleniu z dz. nr 282/1, 281/1, 276/1, 270/3, 267/6 z a.m.5 o łącznej pow. 3,1994 ha, obręb Z., m. O., zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego (Uchwała nr XIV/206/2019 Rady Miasta O. z dnia 4 lipca 2019 r. w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (...) w O. Dz.Urz.Woj.Op. z 16 lipca 2019 Poz. 2440) wszystkich funkcji planistycznych terenów tj. oznaczonych symbolami 2 (...), 2 (...), 1 (...), 5U;

dla ww. działek urządzona jest księga wieczysta nr (...) prowadzona w Sądzie Rejonowym w Opolu.

Potwierdzeniem wykonania zamówienia miało być przekazanie zamawiającemu protokołem zdawczo-odbiorczym kopii decyzji zatwierdzającej projekt podziału.

Zakres prac obejmował:

a) wznowienie punktów granicznych wraz z ewentualnym przeprowadzeniem procedury rozgraniczeniowej działek wymienionych powyżej,

b) przeprowadzenia w imieniu zamawiającego procedury podziałowej wraz z uzyskaniem wymaganych postanowień, decyzji i zaświadczeń,

c) stabilizacja nowych punktów granicznych trwałymi znakami geodezyjnymi.

Po zakończeniu prac wykonawca zobowiązany był dostarczyć zamawiającemu:

a) kopię wykazu zmian danych ewidencyjnych poświadczona przez właściwy Ośrodek (...)

b) wykaz współrzędnych wznowionych/rozgranicznych punktów granicznych, w formie elektronicznej (w układzie 2000 - plik txt)

c) poświadczone kopie protokołów granicznych wraz ze szkicami

d) kopię mapy ewidencyjnej lub zasadniczej obrazującej przeprowadzone czynności

e) plik z danymi wektorowymi obrazującymi przebieg granic dzielonej nieruchomości (w układzie 2000 - plik dwg/dxf) lub kopia projektu do programu C.. (§ 1 umowy).

Przedmiot umowy realizowany miał być w okresie od 27 kwietnia 2020 r. do 25 sierpnia 2020 r. (§ 4 ust. 1 umowy).

Wykonawca miał obowiązek informować zamawiającego na piśmie o zaistniałych przeszkodach w wykonaniu przedmiotu umowy (§ 4 ust. 3 umowy).

Wykonawca w ciągu 60 dni od daty podpisania umowy miał obowiązek przedłożenia w siedzibie zamawiającego kopii protokołu granicznego z przyjęcia granic nieruchomości bądź postanowienia o wszczęciu postępowania rozgraniczeniowego (w takim przypadku obowiązek przedłożenia kopii protokołu rozgraniczeniowego przesunięty zostaje o kolejnych 20 dni) (§ 4 ust. 4 umowy).

Odbiór miał zostać dokonany z chwilą przyjęcia przez upoważnionego pracownika zamawiającego przedmiotu umowy bez uwag i zastrzeżeń, po usunięciu ewentualnych braków i naniesieniu poprawek. Potwierdzeniem odbioru przedmiotu umowy miało być spisanie przez zamawiającego i wykonawcę protokołu zdawczo - odbiorczego prac (§ 5 umowy).

Wartość przedmiotu umowy określona została w kwocie 14 900 zł brutto (§ 6 ust. 1 umowy).

Podstawę wystawienia przez wykonawcę faktury za wykonanie przedmiotu umowy miało stanowić podpisanie bez uwag protokołu zdawczo-odbiorczego, określonego w § 5 (§ 6 ust. 6 zd. 1 umowy).

Za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy, zamawiający mógł żądać od wykonawcy kar umownych w podanych wypadkach i wysokościach:

1)  odstąpienie od wykonania przedmiotu umowy z winy wykonawcy – 30% wartości brutto wynagrodzenia określonego w § 6 ust. 1

2)  za każdy dzień opóźnienia w wykonaniu przedmiotu umowy – 0,6% wartości wynagrodzenia brutto określonego w § 6 ust. 1 (§ 7 ust. 1 pkt 1 i 2 umowy).

Zamawiającemu przysługiwało prawo odstąpienia od umowy bez wypłacenia wynagrodzenia wykonawcy:

1)  w przypadku przekroczenia przez wykonawcę terminu wykonania przedmiotu mowy o więcej niż 30 dni, zamawiający miał prawo odstąpić od umowy i żądać zapłaty kary umownej w wysokości 30% wartości wynagrodzenia brutto określonego w § 6 ust. 1;

2)  w przypadku niezrealizowania obowiązków § 4 ust. 4 zamawiający miał prawo odstąpić od umowy i naliczyć karę umowną w wysokości 30% wartości brutto wynagrodzenia określonego w § 6 ust. 1 (§ 8 ust. 2 pkt 1-2 umowy).

Dowód:

- umowa, k. 16-18

- oferta pozwanego, k. 21-22

Strona powodowa dopuszczała zmianę umownego terminu, w przypadku wystąpienia co najmniej jednej z następujących okoliczności:

1)  czynniki zewnętrzne niezależne od zamawiającego i wykonawcy, które nie pozwolą na prawidłowe i terminowe wykonanie zamówienia (np. zdarzenia losowe, czynniki atmosferyczne);

2)  wystąpiła konieczność przeprowadzenia rozgraniczenia;

3)  udokumentowane (potwierdzone dokumentami) przedłużające się procedury administracyjne;

4)  nastąpiła zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego bądź studium, wpływająca na termin realizacji zamówienia;

5)  przekazanie nieruchomości lub jej części (działki) na rzecz instytucji samorządowych lub innych;

6)  w wyniku działania osób trzecich, wykonanie prac będzie utrudnione, a działania te nie są konsekwencją winy którejkolwiek ze stron.

Dowód:

- Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia, k. 108-113

Projekt umowy przygotował Krajowy Ośrodek (...). Treść umowy była standardowa, a pozwany nie miał możliwości negocjowania jej. T. F. (2) nie korzystał z uprawnień wynikających z ustawy Prawo zamówień publicznych.

Dowód:

- przesłuchanie pozwanego, k. 138-139 z elektronicznym protokołem

W dniu 24 kwietnia 2020 r. pozwany zgłosił prace geodezyjne.

Dowód:

- zgłoszenie, k. 50

- zeznania świadka K. C., k. 137-138 z elektronicznym protokołem

W dniu 24 czerwca 2020 r. pozwany dokonał przyjęcia granic nieruchomości położonej w obrębie Z. – działki nr (...) z działkami sąsiednimi. Zostało to poprzedzone zawiadomieniem właścicieli sąsiednich nieruchomości. Czynności te nie zostały zakończone w tym dniu z względu na zasiewy. Przyjęcie granic nastąpiło pod koniec października 2020 r. Pozwany zawarł w protokole niedokładne informacje w tym zakresie, gdyż wskazał, że czynności te zostały zakończone 24 czerwca 2020 r.

Dowód:

- protokół, k. 28-35

- pocztowa książka nadawcza, k. 83

- przesłuchanie pozwanego, k. 138-139 z elektronicznym protokołem

W piśmie z 15 lipca 2020 r. T. F. (2) zwrócił się do Krajowego Ośrodka (...) z prośbą o przedłużenie terminu wykonania prac objętych umową nr (...) OT O./GW, do dnia 30 października 2020 r. Prośbę uzasadnił brakiem możliwości dokończenia I etapu prac podziałowych, tj. przyjęcia granic, z uwagi na produkcję roślinną w toku znajdującą się na działkach objętych przedmiotową umową.

Dowód:

- pismo z 15 lipca 2020 r., k. 19

- przesłuchanie pozwanego, k. 138-139 z elektronicznym protokołem

W dniu 20 sierpnia 2020 r. strona powodowa i pozwany zawarli aneks nr (...) do umowy nr (...) OT O./GW z dnia 27 kwietnia 2020 r.

Mając na względzie czynniki zewnętrzne niezależne od zamawiającego i wykonawcy oraz działanie osób trzecich, w wyniku których wykonanie prac było utrudnione (występująca na nieruchomości produkcja w toku - zasiewy pszenicy) strony postanowiły nadać § 4 ust. 1 nowe następujące brzmienie: „§ 4 ust. 1. Przedmiot umowy realizowany będzie w okresie: od dnia 27 kwietnia 2020 r. do dnia 30 października 2020 r.” (§ 1 aneksu).

Dowód:

- aneks nr (...), k. 20

Nowy termin realizacji zamówienia został zaproponowany przez T. F. (1) - nie był narzucony przez stronę powodową.

Dowód:

- przesłuchanie pozwanego, k. 138-139 z elektronicznym protokołem

Podpisując aneks nr (...) pozwany nie widział zagrożenia w realizacji zlecenia do 30 października 2020 r. We wrześniu zachorował jednak na (...)19, a miał zobowiązania również wobec innych podmiotów. W październiku T. F. (2) poddał się samoizolacji, nie był objęty kwarantanną i izolacją zarządzoną przez służby sanitarne. Nie korzystał ze zwolnienia lekarskiego, gdyż prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i jest to dla niego niekorzystne.

Kontakt z pracownikami Urzędu Miasta O. był utrudniony ze względu na pandemię. Część z nich pracowała zdalnie, a część była na zwolnieniu. Możliwy był tylko kontakt telefoniczny. Przed 2020 r. cała procedura mogła zostać zakończona w ciągu miesiąca.

Dowód:

- zaświadczenie, k. 51v

- przesłuchanie pozwanego, k. 138-139 z elektronicznym protokołem

Po zawarciu aneksu nr (...) pozwany nie zgłaszał stronie powodowej problemów związanych z realizacją umowy. G. W. dzwonił do niego i pytał kiedy zlecenie zostanie wykonane. Dopiero w listopadzie, przy podpisywaniu protokołu granicznego, T. F. (2) zwrócił uwagę na opóźnienie w realizacji zamówienia. Nie było możliwości zawarcia nowego aneksu, ale przekazano wykonawcy, że jest pandemia i żeby się nie martwił tą sytuacją.

Dowód:

- zeznania świadka G. W., k. 132 z elektronicznym protokołem

- zeznania świadka K. P., k. 133 z elektronicznym protokołem

- przesłuchanie pozwanego, k. 138-139 z elektronicznym protokołem

W dniu 4 lutego 2021 r. pozwany przesłał za pośrednictwem poczty elektronicznej dokumentację dotyczącą podziału w Z..

Dowód:

- korespondencja e-mail, k. 26-27

W trakcie dotychczasowej współpracy pozwanego z Krajowym Ośrodkiem (...) była taka praktyka, że T. F. (2) dostarczał jedynie odpis prawomocnej decyzji zatwierdzającej projekt podziału, do której załącznikiem był projekt podziału naniesiony na mapie zasadniczej - nie przekazywał stronie powodowej kopii mapy ewidencyjnej. Umowy były rozliczane już po przedłożeniu decyzji podziałowej. W przypadku sprzedaży nieruchomości strona powodowa i tak musiała nabyć kopię mapy ewidencyjnej.

Powyższe praktyka uległa zmianie pod koniec 2020 r., gdy w Krajowym Ośrodku (...) został zatrudniony geodeta. Zwrócił uwagę, że dotychczasowe działania były nieprawidłowe, w związku z czym zażądano od pozwanego przedłożenia:

- kopii wykazu zmian danych ewidencyjnych poświadczoną przez właściwy Ośrodek (...),

- poświadczone kopie protokołów granicznych wraz ze szkicami,

- kopię mapy ewidencyjnej lub zasadniczej obrazującej przeprowadzone czynności.

Zwrócono również uwagę na konieczności przeprowadzenia stabilizacji nowych punktów granicznych trwałymi znakami geodezyjnymi.

Dowód:

- korespondencja e-mail, k. 26-27

- zeznania świadka G. W., k. 132 z elektronicznym protokołem

- zeznania świadka K. C., k. 137-138 z elektronicznym protokołem

- przesłuchanie pozwanego, k. 138-139 z elektronicznym protokołem

Uzyskanie kopii mapy ewidencyjnej wymaga wykonania następujących czynności: zgłoszenia prac, otrzymania dokumentów, zawiadomienia stron (co najmniej 7 dni przed planowanymi czynnościami), sporządzenia protokołu i sporządzenia operatu, który podlega weryfikacji. Po pozytywnej weryfikacji zmiany są nanoszone na mapę.

Kopię mapy ewidencyjnej każdy może kupić, otrzymuje się ją po tygodniu. Widoczne są niej zmiany stabilizacji – z punktu projektowanego na punkt stabilizowany.

Dowód:

- zeznania świadka K. C., k. 137-138 z elektronicznym protokołem

- przesłuchanie pozwanego, k. 138-139 z elektronicznym protokołem

Jeśli nie dochodzi do stabilizacji punktu granicznego, to nie ma obowiązku zawiadamiania stron.

Dowód:

- przesłuchanie pozwanego, k. 138-139 z elektronicznym protokołem

Krajowy Ośrodek (...) w piśmie z 22 lutego 2021 r. wezwał T. F. (1) do niezwłocznego zakończenia prac zgodnie z zakresem umowy oraz do dostarczenia dokumentacji. Wezwanie zostało doręczone pozwanemu 24 lutego 2021 r.

Dowód:

- pismo z 22 lutego 2021 r. z potwierdzeniem nadania i odbioru, k. 24-25

W dniu 10 marca 2021 r. dokonano wznowienia znaków granicznych i wyznaczenia punktów granicznych należących do działek: (...) (obręb ewidencyjny Z. M-to O.).

Dowód:

- protokół, k. 39-44

Po podpisaniu operatu zmienił się dyrektor Krajowego Ośrodka (...) Oddziału w O.. K. C. poinformował pozwanego, że konieczne będzie sporządzenie kolejnego operatu, który zostanie podpisany przez właściwą osobę. T. F. (2) ponownie zawiadomił strony i wykonał czynności w terenie.

Dowód:

- przesłuchanie pozwanego, k. 138-139 z elektronicznym protokołem

W dniu 16 marca 2021 r. Krajowy Ośrodek (...) odebrał prace wynikające z umowy nr (...) OT O./GW. Pozwany przekazał stronie powodowej między innymi kopię mapy ewidencyjnej obrazującej przeprowadzone czynności.

D owód:

- protokół odbioru prac, k. 23, 37

W dniu 16 marca 2021 r. T. F. (2) wystawił na rzecz Krajowego Ośrodka (...) fakturę VAT nr na kwotę 14 900 zł i zwrócił się z prośbą o odstąpienie od naliczenia kar umownych z powodu okoliczności związanych z pandemią (...)19. Powoływał się na brak bezpośredniego kontaktu z pracownikami urzędów i na konieczność dwukrotnego poddawania się kwarantannie domowej ze względu na kontakt z osobami zakażonymi.

Dowód:

- pismo z 16 marca 2021 r., k. 36

- faktura, k. 38

W piśmie z 7 kwietnia 2021 r. strona powodowa zobowiązała pozwanego do przedłożenia:

- harmonogramu zrealizowanych prac związanych z przedmiotową umową wraz z wyszczególnieniem etapów i ich terminów, w trakcie których doszło do wydłużenia procedur w związku z okolicznościami związanymi z (...)19,

- kopii zgłoszenia pracy geodezyjnej w Ośrodku (...) w O.,

- dowodu potwierdzającego przebywanie na kwarantannie, o której mowa w piśmie z 16 marca 2021 r.

W piśmie z 13 kwietnia 2021 r. Krajowy Ośrodek (...) poinformował T. F. (1), że w związku z nieterminową realizacją umowy może nałożyć karę umowną, która powinna być potrącona wykonawcy z wystawionej faktury. Strona powodowa wskazała również, że z uwagi na art. 15r ¹ ustawy z dnia 2 marca 2020r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem przeciwdziałaniem i zwalczaniem (...)19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych nie może potrącić tej kary, zatem dokonała zapłaty należności wynikającej z faktury z 16 marca 2021 r.

W piśmie z 10 maja 2021 r. pozwany przedstawił haromonogram robót oraz wskazał, że okoliczności związane z (...)19 spowodowały wydłużenie terminu odpowiedzi na pisma oraz wydanie stosownych dokumentów. Poza tym wyjaśnił, że dwukrotnie w miesiącach wrzesień i październik 2020 r. miał kontakt z osobami „zakażonymi”, źle się czuł i poddał się domowej kwarantannie, tzn. samoizolacji. Do pisma załączył badanie na oznaczenie przeciwciał koronowirusa (...)2.

W piśmie z 9 czerwca 2021 r. strona powodowa poinformowała T. F. (1), że dodatkowe wyjaśnienia z 10 maja 2021 r. nie są wystarczające do odstąpienia od naliczania kary umownej.

Dowód:

- pismo z 7 kwietnia 2021 r. z potwierdzeniem nadania i odbioru, k. 45-46

- pismo z 13 kwietnia 2021 r. z potwierdzeniem nadania i odbioru, k. 47-48v

- pismo z 10 maja 2021 r. z załącznikami, k. 49-51

- pismo z 9 czerwca 2021 r. z potwierdzeniem nadania i odbioru, k. 52-53v

W piśmie z 15 czerwca 2021 r. Krajowy Ośrodek (...) poinformował T. F. (1) o naliczeniu kary umownej w wysokości 12 247,80 zł z tytułu nieterminowego wykonania zleconych prac. W uzasadnieniu wskazano, że umowny termin realizacji zamówienia (zgodnie z aneksem nr (...) do umowy) upłynął 30 października 2020 r., a prace wykonano 16 marca 2021 r., tj. 137 dni po terminie. Należność miała zostać wpłacona w terminie 21 dni od odebrania korespondencji.

Pismo zostało doręczone pozwanemu 28 czerwca 2021 r.

Dowód:

- pismo z 15 czerwca 2021 r. z potwierdzeniem odbioru, k. 54-55

W dniu 2 sierpnia 2021 r. strona powodowa wystosowała do pozwanego wezwanie do zapłaty kwoty 12 270,35 zł z tytułu kary umownej.

Wezwanie zostało doręczone T. F. (1) 5 sierpnia 2021 r.

Dowód:

- wezwanie do zapłaty z potwierdzeniem nadania odbioru, k. 56-57

W piśmie z 7 października 2021 r. pozwany ponownie zwrócił się o odstąpienie od naliczania kar umownych.

Dowód:

- pismo z 7 października 2021 r. , k. 74

W piśmie z 25 lipca 2022 r. T. F. (2) wystąpił do Krajowego Ośrodka (...) z propozycją zawarcia ugody, zmniejszenia wysokości kary umownej o 70% oraz odstąpienia od naliczenia odsetek.

Dowód:

- pismo, k. 77

Strona powodowa nie odstąpiła od umowy o numerze (...) OT (...)/GW, gdyż chciała przygotować nieruchomości do sprzedaży, a kolejna procedura zamówienia publicznego i realizacji umowy przedłużyłaby całe przedsięwzięcie.

Dowód:

- zeznania świadka G. W., k. 132 z elektronicznym protokołem

W dniu 27 kwietnia 2020 r. pozwany zawarł ze stroną powodową również inną umowę, której przedmiotem był podział geodezyjny polegający na wydzieleniu działek w S.. Termin realizacji tego zlecenia przypadał w okresie od 27 kwietnia 2020 r. do 25 sierpnia 2020 r. Ówczesny dyrektor Krajowego Ośrodka (...) Oddziału w O. K. P. informował T. F. (1), że umowa podziału działek w S. jest priorytetowa ze względu na plany sprzedażowe, którymi objęta była ta nieruchomość. Wydzielane działki miał nabyć podmiot prowadzący kopalnię. Wystosowano do pozwanego prośbę o wcześniejsze zrealizowanie tej umowy. Strona powodowa wskazała, że jeśli wystąpią problemy z wykonaniem umowy dotyczącej Z., to możliwe będzie wydłużenie terminu na realizację tego zlecenia.

Pozwany wykonał zlecenie w S. 4 sierpnia 2020 r. Nie przekazywał stronie powodowej kopii mapy ewidencyjnej i nie stabilizował znaków granicznych. Takie działania zostały uzgodnione z G. W. i z nabywcą nieruchomości.

Dowód:

- umowa, k. 78,

- protokół odbioru prac, k. 79

- protokół (...), k. 80

- zeznania świadka G. W., k. 132 z elektronicznym protokołem

- zeznania świadka K. P., k. 133 z elektronicznym protokołem

- zeznania świadka K. C., k. 137-138 z elektronicznym protokołem

- przesłuchanie pozwanego, k. 138-139 z elektronicznym protokołem

(...) będące przedmiotem umowy o numerze (...) OT (...)/GW miały zostać w przyszłości przeznaczone do sprzedaży, dlatego strona powodowa podjęła czynności mające na celu ich podział. Do Krajowego Ośrodka (...) były kierowane zapytania dotyczące tych gruntów, ale nie były one wpisane w plan sprzedaży. Strona powodowa planowała zbyć te nieruchomości w ciągu roku lub dwóch lat.

Dowód:

- zeznania świadka G. W., k. 132 z elektronicznym protokołem

- zeznania świadka K. P., k. 133 z elektronicznym protokołem

W dniu 21 września 2022 r. pozwany przekazał na rachunek bankowy strony powodowej 4470 zł, wskazując w tytule przelewu: umowa (...) OT O./ (...). (...) (...) Z kolei 23 września 2022 r. zapłacił 454,35 zł, wyjaśniając, że są to odsetki od kary umownej w kwocie 4470 zł wynikające z umowy nr (...) OT O./GW z dnia 27 kwietnia 2020 r.

Dowód:

- potwierdzenia przelewów, k. 89-90

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie poza sporem było, że strony łączyła umowa z 27 kwietnia 2020 r., której przedmiotem był podział geodezyjny działek położonych w Z.. Pozwany nie kwestionował tego, że wykonał zlecenie po terminie i że powinien z tego tytułu zapłacić karę umowną. W ocenie T. F. (1) kara umowna dochodzona w niniejszym postępowaniu jest zbyt wysoka.

Zgodnie z treścią art. 483 § 1 k.c., można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Stosownie natomiast do brzmienia art. 484 § 1 zd. 1 k.c., w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania kara umowna należy się wierzycielowi w zastrzeżonej na ten wypadek wysokości bez względu na wysokość poniesionej szkody. Kara umowna może dotyczyć trzech rodzajów sytuacji: niewykonania zobowiązania, nienależytego wykonania zobowiązania w ogólności lub określonego uchybienia w jego wykonaniu, np. w zakresie czasu. W umowie z 27 kwietnia 2020 r. przewidziano kilka sytuacji, w których możliwe było dochodzenie od kontrahenta kary umownej. I tak, w przypadku odstąpienia od wykonania przedmiotu umowy z winy wykonawcy przewidziano karę umowną w wysokości 30% wartości wynagrodzenia, a za każdy dzień opóźnienia w wykonaniu przedmiotu umowy przewidziano karę w wysokości 0,6% wartości wynagrodzenia. Na ten ostatni zapis umowny powołała się strona powodowa.

Pamiętać trzeba, że jeśli chodzi o zasady odpowiedzialności z tytułu kary umownej, to ustawodawca nie wprowadził w tym zakresie odstępstw od zasad ogólnych. Oznacza to, że mamy do czynienia z odpowiedzialnością na zasadzie winy, zobowiązany do zapłaty kary umownej może bronić się zarzutem, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi (art. 471 k.c.).

Jak wyżej zasygnalizowano, pozwany nie kwestionował swojej odpowiedzialności za opóźnienie w realizacji umowy, zgłaszał jedynie zastrzeżenia do wysokości kary umownej. Ocena tego zarzutu wymaga przede wszystkim odwołania się treści umowy. Przewidziano w niej bowiem kilka sytuacji, w których możliwe jest żądanie od kontrahenta kary umownej. Chodzi między innymi o odstąpienie od umowy przez stronę powodową z winy wykonawcy (w tym, w przypadku przekroczenia przez niego terminu wykonania przedmiotu umowy o więcej niż 30 dni) oraz o opóźnienie w wykonaniu przedmiotu umowy. W pierwszym przypadku kara umowna została zastrzeżona na poziomie 30% wartości wynagrodzenia, a w drugim w wysokości 0,6% wartości wynagrodzenia za każdy dzień opóźnienia. W przypadku opóźnienia nie przewidziano górnej granicy tej należności. Co do zasady nie ma przeszkód do tego, aby właśnie w taki sposób redagować umowy. Jak bowiem wskazuje się w orzecznictwie, dopuszczalne jest zastrzeżenie kary umownej za zwłokę w wykonaniu zobowiązania w postaci określonego procentu ustalonego wynagrodzenia umownego za każdy dzień zwłoki, nawet jeżeli nie określono końcowego terminu naliczania kary umownej ani jej kwoty maksymalnej (uchwała Sądu Najwyższego z 9 grudnia 2021 r., sygn. III CZP 16/21). Nie można jednak zapominać, że w uzasadnieniu tej uchwały zwrócono uwagę na art. 436 pkt 3 ustawy z 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2019 r., poz. 2019 ze zm.), w którym wskazano, że umowa zawiera postanowienia określające w szczególności łączną maksymalną wysokość kar umownych, których mogą dochodzić strony. Przepis ten nie ma zastosowania w niniejszej sprawie, gdyż powyższy akt prawny wszedł w życie 1 stycznia 2021 r., a w art. 91 pkt 1 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2019 r., poz. 2020 ze zm.) wskazano, że do umów w sprawie zamówienia publicznego oraz umów ramowych, o których mowa w ustawie uchylanej w art. 89, zawartych przed dniem 1 stycznia 2021 r. stosuje się przepisy dotychczasowe. Wprowadzenie powyższej regulacji do porządku prawnego nie może jednak zostać obojętne z punktu widzenia interpretacji umowy będącej przedmiotem sporu.

W niniejszej sprawie istotne jest to, że w przypadku odstąpienia od umowy z uwagi na opóźnienie przekraczające 30 dni, Krajowy Ośrodek (...) mógł się domagać zapłaty 30% wynagrodzenia. Bez wątpienia odstąpienie od umowy ma najdalej idące skutki, w tym przede wszystkim ten związany z realizacją umowy – nie zostałaby ona wykonana. W takiej sytuacji strona powodowa nie była zobowiązana do wypłacania wynagrodzenia, ale przecież musiałaby zlecieć prace innemu podmiotowi, któremu takie wynagrodzenie należałoby się. Analiza umowy z perspektywy niniejszego sporu prowadzi do wniosku, że bardziej opłacalne dla pozwanego byłoby niewykonanie zobowiązania, niż wykonanie go po terminie. Przecież kara umowna dochodzona przez stronę powodową stanowi 82% wynagrodzenia. Oczywiście odstąpienie od umowy było uprawnieniem a nie obowiązkiem Krajowego Ośrodka (...), ale należy mieć na względzie lojalność kontraktową, zwłaszcza że to strona powodowa przygotowała projekt umowy. Z zeznań świadka G. W. wynika, że zamawiający nie zdecydował się na odstąpienie od umowy, gdyż przeprowadzenie kolejnej procedury przetargowej było czasochłonne. Nie można zaprzeczyć tej tezie, ale okoliczność ta powinna zostać wzięta pod uwagę przez stronę powodową przy redakcji umowy. Powinna ona odpowiednio zabezpieczyć swoje interesy w sposób, który nie będzie zmierzał do nadmiernego obciążenia kontrahenta. Interpretacja umowy zaproponowana przez Krajowy Ośrodek (...) prowadzi do wniosku, że tylko do niego należałaby decyzja o wysokości kary umownej. Można przecież wyobrazić sobie, że nie doszłoby ani do odstąpienia od umowy, ani do jej realizacji . Decyzja o wyborze daty, do której miałaby być naliczana kara mogłaby zostać podjęta w każdym czasie. Oczywiście kontrahent, który nie wywiązuje się ze swoich obowiązków umownych musi ponieść konsekwencje finansowe z tego tytułu, ale nie oznacza to, że mają one nieograniczony charakter.

W toku postępowania strona powodowa zwracała uwagę, że pozwany nie zgłaszał żadnych zastrzeżeń do umowy i nie skorzystał z uprawnień wynikających z art. 38 i art. 181 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych (Dz.U. z 2004 r., Nr 19, poz. 177). Artykuł 38 ust. 1 zd. 1 tego aktu prawnego stanowi, że wykonawca może zwrócić się do zamawiającego o wyjaśnienie treści specyfikacji istotnych warunków zamówienia. W orzecznictwie wskazano, że przepisy p.z.p. dają prawo wykonawcy zamówienia do uzyskania od zamawiającego wyjaśnienia treści SIWZ, jeśli uważa, że nie rozumie ich w taki sposób, żeby mógł świadomie wykonać zamówienie, zgodnie z potrzebami zamawiającego (wyrok Sądu Najwyższego z 5 czerwca 2014 r., sygn. IV CSK 626/13). Z kolei w literaturze podano, że „R. legis art. 38 ust. 1 polega na uzyskaniu przez wykonawców pewności co do wymagań zawartych w specyfikacji istotnych warunków zamówienia, w szczególności dotyczących opisu przedmiotu zamówienia, i w konsekwencji umożliwienie podjęcia decyzji, czy są w stanie ubiegać się o udzielenie zamówienia i złożyć oferty niepodlegające odrzucenia” (J. E. Nowicki [w:] M. Kołecki, J. E. Nowicki, Prawo zamówień publicznych. Komentarz, wyd. IV, Warszawa 2019, art. 38, Lex/wersja elektroniczna). W niniejszej sprawie nie było natomiast takiego problemu, gdyż pozwany wiedział jaki jest przedmiot zamówienia. Jego wątpliwości dotyczą interpretacji zapisów umownych przewidujących kary umowne i możliwości żądania kary wyższej niż 30% wynagrodzenia. W sprzeciwie od nakazu zapłaty powołano się również na możliwość miarkowania kary umownej – co zostanie omówione w dalszej części uzasadnienia – a ten problem pozostaje poza regulacją wynikającą z art. 38 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych.

W art. 181 ust. 1 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych wskazano natomiast, że wykonawca lub uczestnik konkursu może w terminie przewidzianym do wniesienia odwołania poinformować zamawiającego o niezgodnej z przepisami ustawy czynności podjętej przez niego lub zaniechaniu czynności, do której jest on zobowiązany na podstawie ustawy, na które nie przysługuje odwołanie na podstawie art. 180 ust. 2. Należy jednak zwrócić uwagę, że zamawiający nie jest związany dokonanym powiadomieniem, a podjęcie ewentualnych czynności pozostaje zależne wyłącznie od jego dyskrecjonalnego uznania. Skierowanie przedmiotowego powiadomienia oraz brak reakcji zamawiającego nie otwiera natomiast możliwości kwestionowania czynności, które pozostają poza zakresem zaskarżenia z art. 180 ust. 2 P.z.p. (postanowienie Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 28 marca 2014 r. sygn. KIO 588/14). Istotne jest również to, że pozwany nie podnosił zarzutów niezgodności z prawem poszczególnych zapisów umowy, tylko wskazywał własną interpretację tych zapisów. Nie przeczył temu, że powinien zapłacić karę umowną, wskazywał jedynie, iż holistyczna analiza umowy prowadzi do wniosku, że kara ta nie powinna przekraczać 30% wynagrodzenia. Z kolei uzasadniając wniosek o miarkowanie tej kary powoływał się na przepisy Kodeksu cywilnego, a nie bezpośrednio na zapisy umowy z 27 kwietnia 2020 r.

Jak już wyżej sygnalizowano, w sprzeciwie od nakazu zapłaty wniesiono również o zmniejszenie kary umownej. Analiza tego problemu powinna zostać poprzedzona pewnymi uwagami natury ogólnej. Zgodnie z treścią art. 484 § 2 k.c., jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej; to samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana. Ustawodawca posłużył się niedookreślonym zwrotem "rażącego wygórowania". Nie wskazał przy tym kryteriów istotnych dla oceny rażącego wygórowania kary umownej. W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreśla się, że katalog kryteriów pozwalających na zmniejszenie kary umownej nie jest zamknięty, a ocena w tym zakresie, w zależności od okoliczności sprawy, należy do sądu orzekającego. Niewątpliwie miarkowanie kary umownej ma na celu przeciwdziałanie dużym dysproporcjom między wysokością zastrzeżonej kary a godnym ochrony interesem wierzyciela (wyrok Sądu Najwyższego z 3 lutego 2021 r., sygn. V CSKP 17/21). W wypadku miarkowania kary umownej ze względu na jej rażące wygórowanie za zasadnicze kryterium oceny rażącego wygórowania należy uznać - zgodnie ze stanowiskiem zajmowanym w art. 85 § 1 k.z. i podtrzymywanym na gruncie art. 484 § 2 k.c. - stosunek wysokości kary umownej do wysokości doznanej szkody przez wierzyciela (wyrok Sądu Najwyższego z 20 czerwca 2008 r., sygn. IV CSK 49/08). Stosownie do okoliczności sprawy podstawą do miarkowania kary umownej zastrzeżonej na wypadek zwłoki w wykonaniu zobowiązania i liczonej wg określonej stawki za każdy dzień zwłoki, może być także okoliczność, iż zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, z tym że dotyczy to sytuacji, w której częściowe wykonanie zobowiązania (np. robót budowlanych) przed popadnięciem w zwłokę ma znaczenie dla wierzyciela i zaspokaja jego godny ochrony interes (postanowienie Sądu Najwyższego z 7 czerwca 2019 r., sygn. I CSK 729/18 i powołane tam orzecznictwo). Oceniając wysokość kary umownej, w związku z podniesieniem zarzutu jej miarkowania, należy brać pod uwagę istnienie szkody oraz jej rozmiar (wyrok Sądu Najwyższego z 17 czerwca 2016 r., sygn. IV CSK 674/15).

W ocenie sądu już sama treść umowy z 27 kwietnia 2020 r. nie pozwala na obciążenie pozwanego karą umowną wyższą niż 30% wynagrodzenia, co zostało omówione we wcześniejszej części uzasadnienia. Niezależnie jednak od tego w realiach niniejszej sprawy zachodzą okoliczności uzasadniające obniżenie tej kary do kwoty wskazanej przez T. F. (1).

W pierwszej kolejności należy odnieść się do kwestii zmiany praktyki w zakresie dostarczania stronie powodowej kopii mapy ewidencyjnej. Zarówno z twierdzeń pozwanego, jak i z zeznań świadków G. W. i K. C. wynika, że rzeczywiście do końca 2020 r. od wykonawcy nie wymagano przedkładania takiego dokumentu. Strony współpracowały od kilku lat i za każdym razem umowa była rozliczana już po przedłożeniu odpisu prawomocnej decyzji zatwierdzającej projekt podziału, do której załącznikiem był projekt podziału naniesiony na mapie zasadniczej. Skoro od pozwanego nigdy nie wymagano niczego więcej, to mógł on działać w przeświadczeniu, że tym razem będzie tak samo. Oczywiście nie ma wątpliwości co do tego, że zarówno z umów z 27 kwietnia 2020 r., jak i z poprzednich umów wynikało, że obowiązkiem wykonawcy była również stabilizacja znaków granicznych - zostało to potwierdzone przez pozwanego w toku przesłuchania – ale do tej pory Krajowy Ośrodek (...) uznawał, że przekazanie odpisu decyzji podziałowej stanowi realizację umowy przez pozwanego. Co również ważne, w przypadku wykonywania umowy z 27 kwietnia (...)., której przedmiotem był podział działek w S., również odstąpiono od obowiązku stabilizacji znaków granicznych. Nie zawarto w tym zakresie aneksu do umowy, ale dokonano ustnych ustaleń i rozliczono umowę. Istotne jest to, że umowy te były realizowane równolegle, co mogło wzmocnić przekonanie T. F. (1), że praktyka ta zostanie zachowana. Zmiana stanowiska strony powodowej wynikała z zatrudnienia nowej osoby, która zweryfikowała dotychczasowe działania. Ostatecznie zażądano od pozwanego przedłożenia wszystkich dokumentów, ale wpłynęło to na czas realizacji zadania. Oczywiście obowiązkiem T. F. (1) było przekazanie kopii mapy ewidencyjnej i nie można czynić zamawiającemu zarzutu, że zaczął dokładnie egzekwować obowiązki umowne. Istotne jest jednak to, że ta nagła zmiana praktyki powinna zostać wzięta pod uwagę przy ustalaniu wysokości kary umownej. Wykonawca mógł bowiem działać w zaufaniu do swojego kontrahenta i planować swoją pracę na podstawie dotychczasowych doświadczeń.

Świadek K. C. opisał czynności, które pozwany musiał podjąć, aby uzyskać kopię mapy ewidencyjnej, przy czym nie chodzi o sam zakup mapy, ale o czynności, które poprzedzają naniesienie zmian na takiej mapie. Ostateczna decyzja zatwierdzająca podział nieruchomości stanowi podstawę do wyznaczenia i utrwalenia na gruncie nowych punktów granicznych znakami granicznymi, według zasad określonych w przepisach dotyczących geodezji i kartografii, na wniosek właściciela lub użytkownika wieczystego nieruchomości (§ 14 pkt 2 Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 grudnia 2004 r. w sprawie sposobu i trybu dokonywania podziałów nieruchomości ( Dz.U. z 2004 r., Nr 268, poz. 2263)). Przypomnieć trzeba, że przesunięte, uszkodzone lub zniszczone znaki graniczne, ustalone uprzednio, mogą być wznowione bez przeprowadzenia postępowania rozgraniczeniowego, jeżeli istnieją dokumenty pozwalające na określenie ich pierwotnego położenia. Jeżeli jednak wyniknie spór co do położenia znaków, strony mogą wystąpić do sądu o rozstrzygnięcie sprawy (art. 39 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz.U. z 1989 r., Nr 30, poz. 163 ze zm.)). Konieczne jest zgłoszenie prac (art. 12 ust. 1 tego aktu prawnego), sporządzenie protokołu (§ 30 ust. 4 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie standardów technicznych wykonywania geodezyjnych pomiarów sytuacyjnych i wysokościowych oraz opracowywania i przekazywania wyników tych pomiarów do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego (Dz.U. z 2011 r., Nr 263, poz. 1572)) oraz operatu (§ 71 ust. 1 tego aktu prawnego). Wykonanie tych czynności wymagało czasu i bez wątpienia wpłynęło na termin realizacji umowy. Z twierdzeń pozwanego wynikało, że pod koniec listopada podpisany został protokół graniczny, czyli już po upływie terminu wynikającego z aneksu nr (...), ale w przypadku zachowania starej praktyki umowa mogłaby zostać rozliczona we wcześniejszym terminie.

Na termin wykonania prac wpłynął również fakt, że pierwotny operat został podpisany przez ówczesnego dyrektora Krajowego Ośrodka (...) Oddziału w O. K. P., a zmiana personalna na tym stanowisku wymagała sporządzenia nowego dokumentu oraz ponownego wykonania prac w terenie.

Oceniając wniosek o zmniejszenie kary umownej nie można zapominać, że po stronie Krajowego Ośrodka (...) nie wystąpiła szkoda. Oczywiście okoliczność ta nie wyłącza możliwości domagania się zapłaty kary umownej, co zostało potwierdzone w uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z 6 listopada 2003 r., sygn. III CZP 61/03, ale może mieć wpływ na wysokość tej kary. Z zeznań świadka G. W. wynikało, że nieruchomości objęte sporną umową nie były objęte planem sprzedażowym Krajowego Ośrodka (...), w przeciwieństwie do nieruchomości położonej w S.. Oczywiście strona powodowa miała zamiar w przyszłości przeznaczyć te działki do sprzedaży – z tych względów zawarto umowę z pozwanym – ale nie było w tym zakresie żadnych konkretnych planów i ofert. Brak jest okoliczności wskazujących na to, że wykonanie umowy w marcu 2021 r. wpłynęło negatywnie na sytuację finansową zamawiającego. Sama konieczność ponaglania kontrahenta stanowi pewną niedogodność – strona powodowa miała prawo oczekiwać, że wywiąże się on z umowy – ale przecież zamawiający otrzymał 30% wynagrodzenia z tytułu kary umownej.

W niniejszej sprawie istotne jest również to, że na termin realizacji umowy miała wpływ pandemia (...)19. Okoliczność ta musi zostać oceniona z dwóch punktów widzenia. Po pierwsze, pozwany zachorował we wrześniu 2020 r. i nie był w stanie wywiązać się ze wszystkich swoich zobowiązań. W aktach sprawy znajduje się zaświadczenie, z którego wynika, że wykryto u niego przeciwciała IgG. Dokument ten został sporządzony w kwietniu 2021 r., ale T. F. (2) wyjaśnił, że w trakcie choroby nie został objęty nadzorem służb sanitarnych. Nie był zatem w stanie przedstawić dokumentu potwierdzającego, że rzeczywiście we wrześniu 2020 r. chorował. Sąd dał jednak wiarę jego twierdzeniom, gdyż miały one spontaniczny charakter i pozostawały w zgodzie z zasadami doświadczenia życiowego. Pozwany wyjaśnił, że prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą i korzystanie ze zwolnienia lekarskiego nie jest dla niego korzystne z finansowego punktu widzenia. Nie może zatem dziwić, iż zdecydował się na samoizolację, gdy pojawiło się podejrzenie, że może być chory. Poza tym powszechnie wiadomym jest, że skutki (...)19 mogą być długotrwałe, a często związane są z trudnościami z pamięcią, czy z koncentracją. Bez wątpienia miało to wpływ na pracę pozwanego. Istotne jest to, że to przecież wykonawca sam wybrał termin 30 października 2021 r. na realizację umowy. Treść aneksu nie została narzucona przez stronę powodową, a pozwany przyznał, że nie widział zagrożenia w zachowaniu tego terminu. Powoływał się właśnie na okoliczności związane ze stanem zdrowia. Skoro T. F. (2) samodzielnie wybrał nowy termin, to gdyby w sierpniu 2020 r. przewidywał, że wykonanie pracy do końca października nie będzie możliwe, to bez wątpienia zaproponowałby inną datę.

Druga płaszczyzna wpływu pandemii (...)19 na wykonanie zobowiązania przez wykonawcę dotyczy sposobu działania organów administracji publicznej. W toku przesłuchania pozwany wskazywał, że kontakt z pracownikami Urzędu Miasta O. był utrudniony ze względu na zwolnienia lekarskie i pracę zdalną. Trudno zaprzeczyć tym twierdzeniom. Powszechnie wiadomo, że w początkowej fazie pandemii działalność organów państwowych była ograniczona, a załatwianie spraw trwało dłużej niż przed 2020 r. Trudno było zaplanować poszczególne czynności, bo sytuacja epidemiologiczna była dynamiczna i niejednokrotnie zasady działania poszczególnych instytucji zmieniały się z dnia na dzień.

Przy ocenie twierdzeń zawartych w sprzeciwie od nakazu zapłaty nie można zapominać, że kara umowna ustalona przez stronę powodową stanowiła 82% wynagrodzenia. Mając na względzie fakt, że umowa została wykonana, kwota dochodzona w niniejszym postępowaniu musi zostać oceniona jako wygórowana.

W toku postępowania strona powodowa zwracała uwagę, że zawarła z pozwanym aneks nr (...) i wyznaczyła nowy termin na wykonanie prac na 30 października 2020 r. Okoliczność ta została wzięta pod uwagę przy ocenie roszczenia zamawiającego, ale nie można tracić z pola widzenia okoliczności, które legły u podstaw takiej decyzji. G. W. i K. P. potwierdzili, że skierowano do pozwanego prośbę o wcześniejszą realizację umowy dotyczącej nieruchomości położonych w S., gdyż były one przeznaczone do sprzedaży. Jednocześnie wskazano T. F. (1), że będzie możliwe wydłużenie terminu na realizację zlecenia dotyczącego Z.. Oczywiście wszystkie te deklaracje miały ustny charakter, ale nie mogą zostać pominięte w niniejszym postępowaniu. Pozwany działał w zaufaniu do swojego kontrahenta i nawet jeśli nie doszło do pisemnych ustaleń w tym zakresie, to mógł przypuszczać, że ustalenia zostaną zrealizowane, zwłaszcza że dotychczasowa współpraca stron przebiegała bez zarzutu.

W piśmie strony powodowej z 9 czerwca 2021 r, które zostało załączone do pozwu, zwrócono uwagę, że wniosek o zawarcie aneksu uzasadniony był produkcją roślinną na działkach objętych umową, a przecież pozwany przedstawił protokół z 24 czerwca 2020 r., z które wynikało, że w tej dacie nastąpiło przyjęcie granic. Takie okoliczności podnosił również K. C. w trakcie przesłuchania. T. F. (2) przyznał, że niewłaściwe zredagował ten dokument, gdyż 24 czerwca 2020 r. czynności związane z przejęciem granic nie zostały zakończone. Zakończenie miało miejsce pod koniec października 2020 r. Sąd dał wiarę tym twierdzeniom, gdyż były spontaniczne i pozostawały w zgodzie z zasadami doświadczenia życiowego. Poza tym we wniosku z 15 lipca 2020 r. wykonawca podał nazwisko rolnika, który dzierżawił działki w tym miejscu. Trudno sobie wyobrazić, że pozwany podawałby nieprawdę i narażałby się na to, że przedstawiona przez niego wersja wydarzeń zostanie zweryfikowana przez zamawiającego.

W świetle powyższej argumentacji należy przyjąć, że należna stronie powodowej kara umowna powinna wynieść 30% wynagrodzenia, tj. 4470 zł. Od kwoty tej powinny zostać zasądzone odsetki (art. 481 § 1 k.c., art. 455 k.c.). W piśmie 15 czerwca 2021 r., doręczonym pozwanemu 28 czerwca 2021 r., wyznaczono mu 21-dniowy termin do zapłaty. Odsetki powinny być więc liczone od 20 lipca 2021 r. Co ważne, w toku postępowania T. F. (2) zapłacił stronie powodowej zarówno 4470 zł z tytułu kary umownej, jak i 454,35 zł z tytułu odsetek. W tym zakresie pozew został cofnięty, co skutkowało umorzeniem postępowaniem na podstawie art. 355 k.p.c. (punkt 1 wyroku). Skoro kwota, w zakresie której powództwo było zasadne została przekazana Krajowemu Ośrodkowi (...), to w pozostałej części powództwo podlegało oddaleniu.

Rozstrzygnięcie w przedmiocie kosztów znajduje uzasadnienie w treści art. 100 zd. k.p.c. W części, w której pozew został cofnięty T. F. (2) powinien zostać uznany za stronę przegrywającą sprawę. Należy przypomnieć, że zasadą jest (art. 203 § 2 k.p.c.), że w wypadku cofnięcia pozwu obowiązek zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego, na jego żądanie, obciąża powoda bez względu na przyczynę cofnięcia. Jednakże dopuszczalne jest odstępstwo od tej zasady w sytuacji, gdy powód wykaże, że wystąpienie z powództwem było niezbędne dla celowego dochodzenia praw lub celowej obrony, z uwzględnieniem okoliczności istniejących w dacie wytoczenia pozwu. Dotyczy to zwłaszcza sytuacji, gdy cofnięcie pozwu jest konsekwencją zaspokojenia przez pozwanego wymagalnego w chwili wytoczenia powództwa roszczenia powoda. W rozumieniu przepisów o kosztach procesu (art. 98 k.p.c.) pozwanego należy uznać wówczas za stronę przegrywającą sprawę (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 kwietnia 2012 r., sygn. II CZ 208/11). Zatem pozwany powinien ponieść koszty procesu w 37% . Łącznie wyniosły one 7967 zł, a na kwotę tę składają się: opłata od pozwu (750 zł), wynagrodzenia pełnomocników (łącznie 7200 zł), ustalone na podstawie § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015, Nr 1804 z późn. zm.) i § 2 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. z 2015, Nr 1802 z późn. zm.) oraz opłata skarbowa od dokumentu pełnomocnictwa (17 zł). Pozwany powinien ponieść koszty w kwocie 2947,79 zł (7967 zł x 37%), a poniósł w kwocie 3617 zł, zatem zasądzono na jego rzecz 669,21 zł.

W pozwie wniesiono o nadanie wyrokowi rygoru natychmiastowej wykonalności. W niniejszej sprawie nie zachodzi żadna z przesłanek wskazanych w art. 333 § 1 k.p.c., obligujących sąd do zastosowania tej instytucji prawa procesowego. Jednocześnie strona powodowa nie przytoczyła okoliczności wskazujących, że opóźnienie uniemożliwi lub znacznie utrudni wykonanie wyroku lub narazi ją na szkodę (art. 333 § 3 k.p.c.). Wniosek w ogóle nie został uzasadniony. W takiej sytuacji należało orzec jak w punkcie 4 wyroku.